NUNSPEET – Zaterdagmorgen hebben burgemeester Breunis van de Weerd en wethouder Marije Storteboom symbolisch aandacht geschonken aan 4 Stolpersteine die gelegd zijn voor de woning Esdoornlaan 8 en de woning F.A. Molijnlaan 75 (hoek Groenelaantje) in Nunspeet.
De Duitse kunstenaar Gunter Demnig legt Stolpersteine of Struikelstenen in het trottoir voor huizen van waaruit joodse bewoners in de Tweede Wereldoorlog zijn weggevoerd en vermoord in concentratiekampen. Er liggen in meer dan 1200 plaatsen in Europa al zo’n 75.000 stenen. Een Stolperstein is van beton, 10 bij 10 cm met een messing plaatje met daarop naam, geboortedatum en plaats en datum van overlijden. Het was de bedoeling dat Gunter Demnig zelf aanwezig zou zijn, maar vanwege de coronasituatie zag hij geen mogelijkheid daartoe.
In de gemeente Nunspeet is tot nu toe één Stolperstein door Gunter Demnig aangebracht, in 2013 bij de Zandhuisweg 84 in Hulshorst. Daarop staat de naam van Maurits Jacobs, die op 37-jarige leeftijd in Sobibor is omgekomen.
Bij de woning aan de F.A. Molijnlaan 75 (hoek Groenelaantje) zijn twee stolpersteine gelegd. Daar woonde al sinds 1921 het echtpaar Matthijs Canter (77 jaar) en Jenny Canter-Lowenstein (70 jaar). In april 1943 gaven zij gevolg aan de oproep om zich te melden in kamp Westerbork. Op 20 april vertrokken zij met de trein van Westerbork naar Sobibor. De overlijdensdatum van beiden is 23 april 1943. Hun zoon Julius (42 jaar) verbleef op Veldwijk in Ermelo en is op 10 april met in totaal 14 joodse patiënten van ‘s Heeren Loo en Veldwijk per autobus naar Westerbork vervoerd. Julius Canter overleed in Sobibor op 16 april 1943.
De twee andere Stolpersteine worden aan de Esdoornlaan 8 gelegd. In de woning die er voorheen stond was een pension, waar Joseph Lion (68 jaar), zijn vrouw Henriette Lion-Herz (63 jaar) en hun twee kleinzonen Gunther (17 jaar) en Walter (16 jaar) Zilversmit verbleven. Zij behoorden tot de Duitse joden die in Den Haag woonden en in 1940 Den Haag moesten verlaten. Zij vertrokken uit Nunspeet op 2 april 1943 naar Westerbork en op 20 april werden de grootouders naar Theresienstadt vervoerd en later naar Auschwitz. Als overlijdensdatum is 31 oktober 1944 aangehouden. De twee kleinzonen hebben Auschwitz overleefd en zijn na de oorlog naar Canada gegaan.
Bij de stolpersteine op beide adressen en ook bij de in 2013 geplaatste Stolpersteine in Hulshorst staat een paaltje met een QR-code. Zo is eenvoudig het achterliggende verhaal op deze adressen te lezen op een smartphone.
Mooi! Maar wel een kleine kanttekening… Over een Stolpensteine (struikelsteen) moet je letterlijk kunnen struikelen. Die leg je dus in het troittoir of de straat. Zo ben ik er eens in hartje Amsterdam, vlakbij het Holocoastmuseum, echt over gestruikeld. Ze liggen ook altijd net ongelijk met de stenen/het asfalt. Om er vervolgens even echt bij stil te staan. Bij de Molijnlaan zal dat dus niet gebeuren, even afgaande op de foto. En dat is op z’n minst toch een beetje jammer.
Denk dat het om het symbool gaat.
Struikelende mensen is niet handig..
Kan nare gevolgen hebben
Het gaat er natuurlijk niet om dat mensen echt struikelend vallen. Maar de plek doet er wel toe. Lees het maar na op de site van de bedenker. Zoals het nu bij de Molijnlaan is gebeurd lijkt het meer een soort monumentje om bij stil te staan als je er per ongeluk naar kijkt… Maar goed, het zal goed bedoeld zijn!
Ik vind dat men tegenwoordig wel erg laat in de tijd, met allerlei herdenkingen begint. Is dat een teken des tijds.
We hebben ook nog honderden overleden Belgen in het oude kerkhof aan de Eperweg begraven. Komen daar ook struikelstenen?
Of zijn die dode Belgen niet zo belangrijk, omdat de overgebleven Belgen na de oorlog 14-18, allemaal weer terugkeerden naar hun eigen land.
Er staat daar op het kerkhof, wel een groen uitgeslagen gedenkteken verstopt tussen het groen.
In de eerste plaats veel waardering voor het leggen van deze stenen.
Een stolperstein wordt gelegd in het trottoir voor het huis van waaruit Joodse bewoners in de 2de Wereldoorlog zijn weggevoerd en vermoord in een concentratiekamp.
De overleden Belgen, waarmee u een connectie legt, zijn:
– gevlucht uit België voor de bezetters
– leefden in een interneringskamp (Vluchtoord)
– de overleden Belgen in dat kamp werden niet vermoord
Uw vergelijking slaat dan ook nergens op.
Mocht u pleiten voor gedenkstenen voor de overleden Belgen, dan zouden deze stenen in de woonplaatsen in België moeten worden gelegd.
Ook kunt u het initiatief nemen om het gedenkteken op het ‘oude kerkhof’ op te knappen.
Overigens is een voordeel van Christelijk Nunspeet, dat de begraafplaatsen niet na 25 jaar al worden geruimd. In veel plaatsen zou zo’n plek naast het centrum gezien worden als ideale plaats voor woningen / winkels.
Ja en de meeste Belgen die daar liggen zijn overleden aan de Spaanse griep
De pandemie in 1918 net als Covid nu.
Dus als je deze mensen kun je ook gedenken in het Oranjepark.
Monument Oranjepark
Middenin een bestrate cirkel staat een sokkel met daarop een beeld van twee in brons gegoten handen. De ene hand ondersteunt een vragende hand. Deze handen hebben meerdere betekenissen: het tekort aan handen in de zorg, aan het bed. Veel mensen zijn alleen gestorven. Geen hand die vastgehouden kon worden. Eenzaam. Op de sokkel staan woorden als anderhalve meter, stil, eenzaam, thuiswerken, troost en samen. Er staan twee bankjes omheen en de beplanting – in kleinere cirkels – beelden als zij gaan bloeien ook weer allemaal cirkels uit. Cirkels als symbool voor het beeld van het virus. Een plek waar mensen die er behoefte aan hebben naar toe kunnen gaan.
Dat van die Spaanse griep wist ik niet.
Toch typisch dat de geschiedenis zich weer herhaalt.
Ik vraag me af of men er toen ook zo,n puinhoop van heeft gemaakt. Herhaalt de geschiedenis zich.
Comments are closed.