NUNSPEET – De belangstelling voor Het Verscholen Dorp neemt toe. Daarom komt de Stichting graag in contact met nieuwe rondleiders en roept zij belangstellenden op zich aan te melden. Voor velen zal het Verscholen Dorp in Vierhouten wel bekend zijn, maar nog altijd blijkt dat maar ten dele waar te zijn. En hoewel er opnieuw vluchtelingen een veilig heenkomen zoeken vanuit Oekraïne, wil de ,Stichting Het Verscholen Dorp’ de geschiedenis van ondergedoken Joden op de vlucht in de Tweede Wereldoorlog in de bossen van Vierhouten ook blijven vertellen. Ook toen waren er mensen uit Nunspeet die zich bekommerden om deze vluchtelingen. Voorzitter Dick van Hemmen legt graag uit waarom deze geschiedenis opnieuw onder de aandacht wordt gebracht. Van Hemmen:,,De afgelopen twee jaar hebben we geen herdenking kunnen houden zoals we gewend waren in verband met de coronapandemie. Dat willen we graag dit jaar weer oppakken, maar het zal anders worden. Door het overlijden van Sev Bar, die als kleine jongen het kamp overleefde en tot op hoge leeftijd altijd aanwezig was, zal de herdenking aan de Tongerenseweg nooit meer hetzelfde zijn. Dan ga je met elkaar nadenken wat willen we nu verder.
Rondleidingen
Tot nu stond de herdenking centraal en waren er rondleidingen. De herdenkingen zullen blijven, maar de rondleidingen willen we verder opwaarderen. Er was altijd de mogelijkheid om als groep afspraken te maken, dat zal blijven voor groepen van minimaal tien mensen. Daar zetten we een vrijwilliger voor in om de groep rond te leiden en het verhaal te vertellen. Daar is nog altijd veel vraag naar. Dat zijn met name scholen uit het hele land die op de Paasheuvel verblijven. Daar steken we onze energie in, maar we willen ook meer mogelijkheden bieden voor de ,vrij inloop’ tijdens vakantieperiodes. Dat gebeurt op de woensdagmiddag en de zaterdagmorgen. Op die momenten zullen er gidsen aanwezig zijn om de bezoekers rond te leiden. Dat sloeg ondanks corona al erg goed aan.
Om dit te kunnen continueren hebben we behoefte aan aanvulling van het team rondleiders. We hebben daar nu vier mensen voor met Wessel Scheer als coördinator, maar dat aantal is kwetsbaar. Daarom zoeken we versterking van mensen die er tijd voor vrij kunnen en willen maken om het verhaal van het Verscholen Dorp te blijven vertellen. En dat zowel voor de vrije inloop als de groepsrondleidingen. We merken dat dit enorm voorziet in een behoefte. Er lopen bijna altijd mensen bij het verscholen dorp. Dat is toegenomen mede doordat er veel meer mensen in eigen land vakantie zijn gaan houden. Zij zoeken dan mogelijkheden om iets te kunnen doen en zoeken op internet naar mogelijke activiteiten. Als Stichting hebben we met behulp van de Lions in Nunspeet onze website en materialen kunnen verbeteren. Via de website krijgen we dan ook regelmatig vragen over de mogelijkheid om het Verscholen Dorp te bezoeken. Soms zetten we bij grotere groepen meerdere rondleiders in en dus willen we dit team graag uitbreiden”.
Het verscholen dorp
Het Verscholen Dorp werd ook wel Het Geheime Dorp of ,Pas Op-kamp genoemd, naar de Pas-Op-weg, die vlak bij de onderduikplek lag. Het kampement bestond uit totaal negen hutten, die deels onder de grond, deels bovengronds lagen. Enkele hutten zijn nagebouwd en kunnen bezichtigd worden. Tussen februari 1943 tot eind oktober 1944 verbleven hier tachtig tot honderd mensen. Verzetslieden, onderduikers, Joden, geallieerden en zelfs een gedeserteerde Duitse militair. Veel mensen uit Nunspeet hebben het verblijf hier mogelijk gemaakt en de mensen voorzien van voedsel medicijnen en andere zaken. Op 29 oktober sloeg het noodlot toe. Twee SS’ers, die aan het jagen waren ontdekten Het Verscholen Dorp bij toeval. Zij hoorden houtzagers en -kappers en zagen een jongen die het terrein overstak. Ze ondervroegen de jongen en gingen versterkingen halen. In die tussentijd konden van de circa 95 personen, minstens 83 ontsnappen, behalve acht Joden. Zij werden in de buurt van het kamp geëxecuteerd, waaronder een jongen van zes jaar. Voor hen is aan de Tongerenseweg een herdenkingsmonument opgericht.
“Dit verhaal moet blijvend worden verteld, aldus Van Hemmen. Er zijn eigenlijk ook in Nunspeet nog te veel mensen die het verhaal niet goed kennen. Vaag weten ze er wel iets van maar wat er nou echt gebeurd is blijft voor hen onduidelijk. En voor nieuwkomers in Nunspeet is het uiteraard een onbekende geschiedenis. Maar velen hebben er toen toch aan meegewerkt dat deze groep daar heeft kunnen verblijven. Ook op de scholen verdient deze geschiedenis uit de Tweede Wereldoorlog aandacht. Daarvoor hebben we een leskoffer ontwikkeld, die de kinderen kunnen gebruiken voor een spreekbeurt. Daarnaast bieden we alle scholen in Nunspeet de mogelijkheid om een bezoek te brengen aan het verscholen dorp. Daar willen we al op de basisschool mee beginnen. Via de jeugd moet dit verhaal verder gebracht worden. Want het mag niet vergeten worden. Graag verwelkomen we enkele enthousiaste mensen die ons vrijwilligers team willen versterken en helpen het verhaal levend te houden”.
Door AG, foto’s Bram van de Biezen.
