DOORNSPIJK – Het zal je maar gebeuren: sta je als operatieassistente in je steriele kleding klaar op de operatiekamer omdat er een spoedgeval is binnengebracht, trekt de patiënt in kwestie de dekens, waar hij ondergedoken lag, van zich af en vraagt ie je ten huwelijk! Het overkwam Gerjanne van Zeeburg zo’n twaalf jaar geleden.
Haar Bert had met het hoofd van de afdeling dit akkefietje geregeld. Gerjanne: ,,Ik wist werkelijk niet wat er gebeurde, ze stonden met camera’s om me heen, maar ik had geen idee.’’
Na haar huwelijk met Bert is Gerjanne operatieassistente gebleven, maar al vóór dat ze getrouwd waren wist Gerjanne al dat ze naast dat beroep ook nog eens in het familiebedrijf Kaasboerderij van Zeeburg mee zou gaan werken. Gerjanne zat vroeger graag met haar moeder op de bank om samen naar medische series als Ingang Oost te kijken. ,,Maar na de MAVO ben ik tandartsassistente geworden. Eigenlijk wilde ik toen al operatieassistente worden, maar dat kan niet als je alleen maar MAVO hebt.’’ Omdat Gerjanne in een klein klasje de opleiding tot tandartsassistente volgde, was ze al snel klaar, terwijl ze net 18 was. De praktijkbegeleider van die opleiding stimuleerde haar om toch te proberen haar droom te volgen, waarna ze in een ziekenhuis terecht kon voor de inservice opleiding tot operatieassistent. Gerjanne: ,,In het begin heb je redelijk veel theorie op school, maar na verloop van tijd, heb je heel veel praktijk. Dan ben je net 19 en sta je daar. Ik heb wel moeten leren om mijn woordje klaar te hebben, maar dit beroep is echt mijn ding en in vergelijking met tandartsassistente is het veel uitgebreider met meer uitdagingen en heel veel afwisseling.’’ Gerjanne werkt op maandag en dinsdag als operatieassistente in Lelystad en Harderwijk en de overige dagen van de werkweek besteedt ze aan het reilen en zeilen van de Kaasboerderij. Op maandag loopt de wekker om half zes af en om half zeven zit ze in de auto onderweg naar het ziekenhuis in Lelystad, waar ze die dag werkt, maar niet nadat ze haar auto eerst heeft volgeladen met kaas. ,,Ja, wij hebben een grote afnemer in Lelystad en ik rijd er toch langs. Op die manier scheelt het me ontzettend veel tijd, dan hoef ik er niet apart naar toe te rijden om de kaas te bezorgen.’’ zegt ze. De werkdagen als operatieassistentie duren negen uur. Gerjanne: ,,We beginnen om half acht en werken tot vijf uur door. Om half acht is de gezamenlijke opening, dan kun je in de koffiekamer nog wat drinken en als er iets te melden valt of als er zieken zijn zegt het hoofd van operatiekamer of de teamleider dat. Er zijn drie operatieassistentes en ook drie verschillende functies. Je bent instrumenterende, dan geef je de instrumenten aan de dokter, je bent assisterende, dan houd je de wond open of moet je bloed wegzuigen of deppen, en soms mag je de huid sluiten en je hebt de omloop. Dat is de schakel tussen het steriele ok team en de onsteriele omgeving. Dan heb je daarbij ook computerwerk en neem je de telefoon aan. En die drie dingen wisselen continue. Dus als ik ‘s morgens het programma zie, dan kan ik kiezen wat ik leuk vind, maar je beslist dat met elkaar.
Na de opening loop je naar de operatiekamer en dan neem je onderweg alvast de apparatuur mee die je nodig hebt. Met zijn drieën maak je vervolgens de operatiekamer in orde en om acht uur komt de eerste patiënt. Even voor acht uur gaan we onze handen wassen volgens protocol en twee van ons gaan naar de opdekruimte waar de instrumenterende een steriele jas aantrekt. Dan pakken we de instrumentensets uit en leggen we de instrumenten voor de dokter klaar. De assisterende is op de operatiekamer samen met de anesthesiemedewerker aan het zorgen voor de patiënt. Als de patiënt in slaap is gebracht dan kunnen de instrumenterende en omloop binnenkomen met de instrumenten en gaat de assisterende ook een steriele jas aantrekken, net als de dokter. De patiënt wordt gedesinfecteerd en afgedekt met steriele doeken, daarna begint de operatie. Het gaat er ontspannen aan toe. We doen van alles: liesbreuken, nieuwe knieën, gynaecologische operaties, kijkoperaties. Een liesbreukoperatie is in drie kwartier klaar, maar met een vaatoperatie weet je vaak van te voren niet wat je tegenkomt. We hebben wel een plan van aanpak, maar voor de rest is het afwachten en dan kan het best gebeuren dat je om acht uur begint en pas om twee uur klaar bent met zo’n operatie.’’ Zes uur aan de operatietafel staan is voor Gerjanne geen enkel probleem. Op de vraag of ze tussendoor geen honger krijgt of misschien een sanitaire stop moet maken, kijkt ze me zelfs verbaasd aan. ,,Nee hoor, wij zijn dat allemaal gewend. En als iemand niet lekker wordt, dan stap je uit, maar in principe blijft iedereen. Als het erg lang duurt en iemand heeft wat nodig, dan halen we een glaasje ranja met een rietje, dat kan achter het mondmasker langs.’’
Als de operatie van de ene patiënt klaar is en naar de uitslaapkamer wordt gebracht, wordt de operatiekamer weer klaargemaakt voor de volgende patiënt. Vooral de afwisseling tussen de specialismen vind Gerjanne erg leuk. Na haar werkdag in het ziekenhuis gaat Gerjanne regelmatig in Lelystad nog even spullen ophalen die ze in de winkel nodig heeft zoals sappen of vacumeerzakjes en haalt ze daarna ook nog even de kinderen van de buitenschoolse opvang. ,,Maar als ik thuiskom om half zes, zes uur, dan staat het eten voor me klaar. Er wordt voor mij gekookt en ik ben hartstikke blij dat ze dat doen. Mijn dochter Rosalie vindt het erg leuk om te helpen.’’ Als na het eten de boel aan kant is vertrek ze naar de kaasmakerij om kaas te vacumeren, bestellingen klaar te maken en de administratie te doen. O ja, ze maakt ook nog de kefir, kwark en de boter. ,,Bert en ik streven er naar om rond negen uur klaar te zijn en dan vinden we het heerlijk om lekker te gaan zitten lezen met een blokje kaas erbij. Dat vinden we echt fijn. Doorgaans gaan we om tien uur, half elf naar bed.’’ Gerjanne heeft verder weinig tijd voor hobby’s al denkt ze er af en toe wel eens aan om weer in een koor te gaan zingen. Daarnaast speelt er af en toe nog een andere droom door haar hoofd. ,,Voor onze oudste werd geboren ben ik naar Afrika geweest, waar ik een maand als operatieassistente voor Mercy Ships heb gewerkt. Op dit schip werken alleen vrijwilligers en worden mensen geopereerd die dat heel hard nodig hebben. Dat zijn geen normale operaties, maar echt grote liesbreuken, schildklieroperatie, hazenlipjes, klompvoeten, brandwonden, allemaal anders dan hier. Aan de ene kant is het geweldig om te mogen doen voor de mensen daar en aan de andere kant is het heel uitdagend qua operaties. Op zich zou ik nog wel weer een keer willen gaan, maar de kinderen zijn nog zo jong.’’ Vooralsnog houdt ze zich naast haar werk als operatieassistente bezig met alle werkzaamheden die met kaas te maken hebben. Zondag is een echte rustdag met spelletjes en puzzeltjes met de kinderen en familiebezoekjes. Ze kijkt uit naar de vakantie die dit jaar naar Oostenrijk gaat. ,,Vakantie is voor ons echt alleen maar als we weg zijn.’’
Tenslotte wil Gerjanne nog even kwijt dat ze in de ziekenhuizen van Lelystad en Harderwijk graag nieuwe collega operatieassistenten zou willen hebben. ,,Volleerd of in opleiding, ze zijn allemaal welkom. En als ze kaas nodig hebben, dan neem ik dat met alle plezier voor ze mee,’’ lacht ze.
Door Ank Herstel
Foto’s Bram van de Biezen
