ELBURG – Rentmeester Arent thoe Boecop maakte tussen 1392 en 1396 flink naam in Elburg toen hij in opdracht van de Gelderse hertog Willem van Gulik de stad ‘op de schop’ nam. Elburg was vóór die tijd een langgerekt stadje wat eigenlijk niet zo veel voorstelde. Bovendien werd de stad regelmatig geteisterd door overstromingen van de Zuiderzee.
,,Arend thoe Boecop verplaatste de stad en bouwde die naar Romeins voorbeeld in een rechthoekige vorm, en die vorm heeft Elburg nog steeds’’, weet Pauline van Zweden, voorzitter van de oudheidkundige vereniging Arent thoe Boecop. ,,Er is in heel Elburg maar één straat die niet recht is en dat is, hoe kan het ook anders, de Krommesteeg. In die steeg staat het Gruithuis, één van de oudste gebouwen van Elburg,’’ vervolgt ze. Hertog Willem van Gulik is tevreden over het eindresultaat en schenkt zijn rentmeester het stadskasteel, het eerste stenen gebouw van Elburg, dat Arent thoe Boecop zelf had ontworpen. Later deed het kasteel eeuwenlang dienst deed als gemeentehuis en sinds 2014 is hier het Nationaal Orgelmuseum gevestigd. Pauline: ,,Dat orgelmuseum is echt heel bijzonder en de moeite waard om te bezoeken. Als ik er langs loop hoor ik vaak het commentaar van de bezoekers en dat is altijd positief.’’ Van alle vestingsteden in Nederland trekt Elburg de meeste bezoekers. Dat is waarschijnlijk te danken aan het feit dat op de kleine oppervlakte van Elburg een groot aantal monumenten te vinden is. Dat er zo veel monumenten en pittoreske straatjes zijn in Elburg is, gek genoeg, te danken aan de armoede. ,,Elburg leefde van de visserij en na de inpoldering van de Zuiderzee was het de armoede ten top voor de bevolking. Geld voor onderhoud of nieuwbouw was er uiteraard niet, maar toen het toerisme rond 1957 op gang kwam, bleken de bezoekers de oude panden prachtig te vinden,’’ aldus Pauline. Er is een aantal bezienswaardigheden die niet gemist mogen worden. Bijvoorbeeld de oude vissershaven, waar de botters nog steeds op de botterwerf liggen. In het Bottermuseum kunnen bezoekers kennis maken met de oude visserij technieken. De fotogenieke Vischpoort was oorspronkelijk een verdedigingstoren, maar werd later een doorgangstoren. Het oude vuurtorenlicht zit er nog steeds in. En dan de stad zelf. Pauline raakt niet uitgepraat bij het benoemen van de juweeltjes die in Elburg te vinden zijn ,,De Hondegatsteeg ligt aan de achterkant van het stadskasteel en daar bevonden zich vroeger de gevangeniscellen. De gevangenen kregen niet al te best te eten en werden als honden behandeld, vandaar de naam van de steeg. En dan de Westerwalstraat, daar moet je beslist even kijken. Alle bewoners hebben hier altijd bloemen in bakken staan. Maar er zijn ook allerlei gebouwen die herinneren aan de tijd dat hier veel rijke Joodse mensen woonden. De VVV heeft zelfs een speciale Joodse wandeling. Die voert uiteraard langs Joods Museum Sjoel Elburg, voorheen de synagoge. En had ik al verteld dat Elburg nog véél meer musea heeft, maar ook bijzondere galeries? Vergeet vooral niet om een kijkje te nemen in De Groene Kruidhof. Deze ‘kruidentuin’ telt jaarlijks tienduizenden bezoekers en is een prachtige stilteplek in het oudste deel van Elburg.’’
Net buiten de stad ligt één van de grootste binnen- zandprojecten ter wereld, de Zandverhalen. In de Zandverhalen brengen niet alleen de zandsculpturen de verhalen tot leven, maar zorgen de 1000 jaar oude olijfbomen, de vele beeldhouwwerken, sluisdeuren en botters voor een ongekende sfeer. Als ik afscheid neem van Pauline en via de Nieuwstadsweg Elburg verlaat kom ik de naam van Arent thoe Boecop wéér tegen. Langs de voormalige Zuiderzee stond ooit de kerk van Doornspijk. Na een storm en een brand werd de kerk in 1825 afgebroken. Oudheidkundige vereniging Arent thoe Boecop heeft ervoor gezorgd dat de plek waar de kerk heeft gestaan is gemarkeerd met stenen op de plaats van de fundering. Als ik doorloop naar de vogelkijkhut die uitkijkt op het Veluwemeer, zie ik tot mijn grote verbazing in de verte een kolonie flamingo’s foerageren. Ik hoef niet aan mijn zicht te twijfelen, want volgens het informatiepaneel strijkt hier regelmatig een groep neer. Flamingo’s in Elburg, het moet niet gekker worden! www.bezoek-elburg.nl
Door Ank Herstel
Foto’s Bram & Maarten van de Biezen
