Wanneer Jaap zijn onderbroek uitgedaan heeft, klimt hij wat gegeneerd op de onderzoekbank, gaat op zijn rechter zijde liggen en trekt zijn linker been wat op.
Ik ga achter hem staan met de onderzoekslamp naast me.
Zo kan ik met de lamp erbij goed kijken hoe de anus er van de buitenkant uitziet.
Ik kijk naar scheurtjes of uitstulpingen als een aanwezige aambei.
Ook kijk ik of ik ‘lapjes’ zie; dat zijn vaak restanten van een aambei en ze heten “marisken”.
Marisken kunnen soms jeuk rond de anus veroorzaken omdat ze wat kunnen gaan smetten door de vochtige omgeving; en dat is lastig.
Jeuk vraagt om krabben, maar daar rond de anus krabben geeft een schrijnend gevoel en juist helemaal geen verlichting van de jeuk.
Ik vertel altijd wat ik zie en wat ik ga doen; zo nu ook.
“Wat ik zie is dat je een ‘lapje’ bij je anus hebt zitten. Heb je wel eens last van jeuk daar?” vraag ik.
“Nu je het zegt, ja soms in bed als het warm is dan jeukt het wel. Ook als ik lang gezeten heb trouwens. Dan voelt het ook wat vochtig daar, maar krabben helpt niet echt, het verergert de jeuk en dan gaat het schrijnen.”
“Ja dan klopt”, zeg ik, “dat betekent dat je eerder een aambei gehad hebt, want die ‘mariske’ is het restant ervan.”
Inmiddels heb ik wat glijmiddel aan mijn linker wijsvinger gedaan, ik ben linkshandig, en zeg dat ik nu inwendig wil voelen.
Ik vraag Jaap om op mijn vinger te willen persen en zo breng ik voorzichtig mijn vinger naar binnen. Als je perst gaat de anus een stukje open staan, dan is binnengaan gemakkelijker en minder vervelend.
En bij persen kan je een eventuele aambei beter zien en beter voelen.
Ik voel direct al wat kleine keuteltjes in het rectum zitten en dat vertel ik ook.
Voorzichtig voel ik in het rond.
De anus kan je als een klok indelen. De patiënt zou dan in een voorover gebogen houding moeten staan zodat je tegen de onderkant van de patiënt aan kijkt.
Dan is naar de rugkant 12 uur, de rechter zijkant van de patiënt is 3 uur, naar de voorkant is dan 6 uur en de linker zijkant is dan 9 uur; zo kan je duidelijk aangeven waar zich iets bevindt.
Ik vertel Jaap dat de mariske op 11 uur zit en dat er een tweetal kleine scheurtjes in de anaalring op 3 en 5 uur zijn. Die scheurtjes worden “fissuren” genoemd.
Binnenin voel ik verder geen abnormale zwellingen, dus voel ik ook geen aambei.
Met de proctoscoop kan ik nog kijken; dat is een ongeveer 10 cm lange transparante buis van stevig plastic waarmee wat verder in de anus kan kijken; maar dat hoeft nu niet.
Ik haal mijn vinger voorzichtig weer uit de bips van Jaap en hij kleedt zich weer aan.
Wanneer hij weer aangekleed voor me zit, zeg ik: “Ik heb alleen een paar fissuren en een mariske gezien en gevoeld. Door je harde ontlasting kan het zijn dat er wat bloed mee komt.
Het is zaaks dat je je ontlasting soepeler maakt, zodat de scheurtjes kunnen genezen.”
“Hoe ga ik dat doen?” vraagt hij.
John en Carolien Polderman – Götte, huisartsen te Elspeet
