ARNHEM – Van plaggenhut tot doorzonwoning, het is allemaal te vinden in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem waar onze vaderlandse geschiedenis tot leven komt. Het terrein ligt praktisch naast dat van Burgers Zoo en dat maakt het op zich al heel aantrekkelijk. Glooiend tot heuvelachtig terrein, waterpartijen, bosjes en mooie vergezichten zijn de kenmerken van het terrein.
Met de plattegrond die bij de ingang ligt in de hand is het mogelijk om alles te zien en (bijna) niets te missen. Op de achterkant van de plattegrond staan diverse QR codes. Eén daarvan is een activiteitenagenda. In het museum werken talloze vrijwilligers, zogenaamde museumpresentatoren, die er een groot genoegen inscheppen om het publiek te demonstreren hoe sommige dingen er vroeger aan toe gingen. Zo zijn meteen bij de ingang al een paar mannen bezig om een enorm houtblok naar de werkplaats te rollen. In de loop van de dag wordt dit blok hout getransformeerd tot een wagenwiel. De activiteiten agenda vertelt precies welke demonstratie, workshop of tentoonstelling er op die dag plaatsvindt. De museumpresentatoren zijn onder andere te vinden bij de verschillende molens, de smederij, de scheepswerf, de wasserij, papiermolen, Brabantse buurt, de boerderijen Beerta en Varik en op de ambachtenwerkplaats. Daarnaast zijn er activiteiten die elke dag plaatsvinden zoals het Kindererf dat rondom de boerderij uit Etten Leur wordt gepresenteerd. Kinderen kunnen hier allerlei karweitjes doen die vroeger heel gewoon waren, maar die ondertussen verstopt liggen tussen de vergeten groenten. Water pompen met een zwengel, emmers water dragen met een juk, een nep koe melken, kleding wassen in een tobbe met wasbord. En met een wasbord wordt geen afgetrainde buik bedoeld! Alle mogelijke instrumenten en gebruiksvoorwerpen zijn in het museum te vinden en worden overal gedemonstreerd. In de tramremise is het mogelijk om dagelijks tramles te krijgen in een echte tram. En dat kan natuurlijk alleen maar met een echt uniform aan. Na afloop is er een welverdiend diploma.
Als de kinderen zich vermaken op het Kindererf, kunnen ondertussen de ouders op woensdag, vrijdag en zaterdag om 13.00 uur een Groene Rondleiding krijgen. De rondleiding start vanaf het verzamelpunt aan Entreeplein en is speciaal gericht op de natuur in het museumpark, waarbij de botanische tuin extra aandacht krijgt. Behalve deze Groene Rondleiding bestaat ook nog de mogelijkheid om gratis deel te nemen aan een algemene rondleiding die op zaterdag, zondag, in schoolvakanties en op feestdagen om 11.00 uur start op het verzamelpunt op het Entreeplein. Wie handig is met de telefoon kan bij het verzamelpunt een QR code scannen en op die manier mee doen met een GPS Speurtocht, waarin een beeld wordt gegeven over de gebeurtenissen in het museum tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Tja en dan zit er niets anders op dan te gaan lopen en het verleden in alle facetten op te nemen. Het is verbazingwekkend om te zien wat een handige slimmigheidjes onze voorouders hebben bedacht om het dagelijks leven gemakkelijker te maken. Wel eens van een ‘bleek’ gehoord? In vroeger tijden werd het wasgoed na het wassen plat te drogen gelegd in het gras. Doordat de zon erop scheen werd de witte was niet alleen gedroogd, maar ook gebleekt. Overal in het museum is levende have te zien, zoals varkens, kippetjes, duiventillen en paarden. De kleinschaligheid van de keuterboertjes die een paar dieren hielden is hier goed waarneembaar. Wie zien boerderijen en huisjes uit heel Nederland, maar ook kerken, molens, arbeidershuisjes, herenhuizen en een vakantiehuis uit Warnsveld. De Pemberton stacaravan uit Nunspeet, van de familie van der Werf die 43 jaar op camping de Tol heeft gestaan, staat hier eveneens te pronken. Wie moe is geworden van het slenteren langs alle huisjes, molens en andere bouwwerken, kan gewoon de tram pakken. Er zijn zes tramhaltes en eenmaal plaatsgenomen mag je blijven zitten zo lang als je maar wilt. Oók een manier om het museum te bekijken.
We spreken allemaal wel eens de wens uit om naar een ‘hutje op de hei’ te willen, maar als je goed in en om het plaggenhutje rondkijkt, realiseer je je dat een echt hutje op de hei toch niet zo romantisch is. De armste mensen woonden hier aan het begin van de 20ste eeuw in een soort kuil met heideplaggen als dak erop. Als de dagloners geen werk hadden maakte het hele gezin bezems of klopten ze keien tot steenslag voor de verharding van wegen. Het zogenaamde ‘tiny house’ is helemaal niet zo modern als we denken! In het ieniemienie voorkamertje passen maar nèt een tafel, stoelen en een kastje met lampetstel. Slapen deden de mensen in die tijd op het stro, naast de voorraad eten, als die er tenminste was. Pure armoede!
In het plattelandsschooltje zit ‘meester’ Frans van Wijck te wachten op de dingen die komen gaan. Hij is één van de honderden vrijwilligers die het museum zo leuk maken. ,,Kinderen vinden het leuk om hier binnen ‘schooltje te spelen’, zegt hij, terwijl hij de laatst geschreven woorden van het leitje wist. Een leitje, wie had in die tijd ooit gedacht dat dat ooit vervangen zou worden door een digibord?
Van 30 oktober tot en met 24 maart is het museum uitsluitend toegankelijk als wandelpark en zijn de historische gebouwen gebouwen gesloten. Maar van 2 december tot en met 14 januari 2024 staat het museum in he teken van de winter. Op het Entreeplein is een nostalgische winterkermis te vinden met een Grand Carrousel uit 1890 en een zweefmolen uit 1920 èn een echt vlooiencircus. Tjongejongejonge, wat een sprongen maken die. Leen gratis een paar rolschaatsen en ga zwieren op de overdekte rolschaatsbaan, waar je je in de Amsterdamse Westerstraat waant. Op het Zaanse Plein zijn Oudhollandse middeltjes tegen winterkwalen verkrijgbaar, net als koek en zopie. Wie het koud heeft gekregen kan in het entreegebouw naar de Canon van Nederland gaan. Hier is door middel van filmbeelden, animaties en historische voorwerpen een reis door de geschiedenis van Nederland te maken. Kijk voor de actuele openingstijden op www.openluchtmuseum.nl
Door ank Herstel
