Noord-Veluws Kunstmuseum Nunspeet, 15 maart t/m 13 april 2025
200 jaar na dato: een vergeten ramp herleeft
In de Fré Drostzaal van het Noord-Veluws Kunstmuseum in Nunspeet opent 14 maart de tentoonstelling 1825, de vergeten ramp. Deze expositie biedt een unieke blik in een vrijwel vergeten hoofdstuk uit de Nederlandse geschiedenis: de grote watersnood van februari 1825, die delen van de Noordwest-Veluwe, Overijssel, Friesland, Groningen en Noord-Duitsland verwoestte. De tentoonstelling is samengesteld door het Noord-Veluws Archief (NoVA).
Een ramp die Nederland veranderde
In februari 1825 zorgt een verwoestende noordwesterstorm, gecombineerd met een springvloed, voor dijkdoorbraken en massale overstromingen langs de Veluwse Zuiderzeekust. Het zeewater dringt diep het land binnen en verwoest huizen, boerderijen en levens. Tussen Nunspeet en Ermelo blijft de schade beperkt, maar in Harderwijk kan je met een schuit door de straten varen. De gemeenten Elburg, Oldebroek en de voormalig gemeente Doornspijk worden zwaar getroffen.
Deze ramp is grotendeels uit ons collectieve geheugen verdwenen. De tentoonstelling brengt deze vergeten geschiedenis opnieuw onder de aandacht. Een bezoek aan deze unieke expositie dompelt je onder in de verhalen van ooggetuigen, zoals het verhaal van de familie Pap uit Doornspijk.
Bijzondere documenten en verhalen
Deze ooggetuigenverslagen zijn gereconstrueerd op basis van archieven die zijn opgenomen in de collectie van het Noord-Veluws Archief. NoVA bewaart veel documenten die verhalen over de ramp en haar gevolgen. Aan de hand van kaarten, historische brieven en verslagen wordt een beeld geschetst van het dagelijks leven tijdens en na de overstroming. Deze zorgde niet alleen voor directe materiële schade, maar had ook impact op langere termijn.
Een leerzame blik op het verleden
Er wordt niet alleen stilgestaan bij de verwoestingen, maar ook bij de wederopbouw en de lessen die hieruit werden getrokken. Zo zorgde de ramp ervoor dat dijken werden hersteld en er vloedbergen werden aangelegd als schuilplaatsen voor een volgende overstroming. Met deze expositie herdenken we niet alleen een vergeten ramp, maar slaan we ook een brug tussen verleden en heden. De tentoonstelling stelt de vraag: wat kunnen we anno 2025 leren van de aanpak van 200 jaar geleden, in een tijd waarin de strijd tegen water nog steeds actueel is?
Samenwerking en ondersteuning
De reizende tentoonstelling 1825, de vergeten ramp is onderdeel van een groot project met diverse activiteiten. Meer informatie over de andere activiteiten binnen dit project is te vinden op www.noordveluwsarchief.nl.
Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door de Provincie Gelderland, Waterschap Vallei en Veluwe en Stichting Vicariëen Elburg.
Een nieuwe naam voor de archieven van de noordelijke Veluwe
Het Streekarchivariaat Noordwest-Veluwe en het Streekarchief Epe, Hattem en Heerde gaan in 2025 samen onder een nieuwe naam en een nieuw logo dat voor het project 1825, de vergeten ramp voor het eerst wordt gebruikt, het Noord-Veluws Archief (NoVA). Door de samenvoeging wordt het makkelijker om de rijke geschiedenis van de Noord-Veluwe te ontdekken.
