Op mijn vraag of Peter weet dat zij het moeilijk met zijn gedrag heeft, antwoord Ineke:
“Ik heb het al eens tegen hem gezegd dat ik het moeilijk vind om met hem om te gaan.
Dan valt hij direct uit en zegt dat ik degene ben die het moeilijk maakt. Hij zegt dat de huidige situatie door mij komt en dat ik zijn humeur verpest, vooral na mijn bezoeken aan de psycholoog. Bij het minste geringste explodeert hij. En laatst stond hij dreigend met gebalde vuisten voor me. Toen werd ik even bang van hem, even maar en stond ik tegen hem op”.
“Dat hij je bedreigt dat kan niet!” zeg ik.
“Nee natuurlijk kan dat niet. Ik heb resoluut tegen hem gezegd dat dit de enige en laatste keer is dat hij mij bedreigde. Direct ontkende hij dat hij me bedreigd had. Daarop heb ik gezegd dat hij wat aan zijn woede moet gaan doen. De rest van de dag bleef hij mokken.”
“Wat moeilijk voor je, Ineke, en een onveilige situatie,” zeg ik. “Zou je met hem hierover en over je vermoedens van Alzheimer kunnen praten?”
Ze denkt na en zegt dan: “Heel misschien wel, als hij in een goede bui is. Maar dan moet ik het wel met een omweg naar voren brengen; bijvoorbeeld eerst over zijn moeder praten en dan voorzichtig vragen of hij daar niet bang voor is. En dat we dat dan met jou zouden kunnen bespreken.”
“Ja dat is een mogelijkheid. Er is misschien een andere benadering. Hij is nog nooit hier op het spreekuur geweest. Gezien het plotselinge overlijden van zijn vader aan een hartinfarct zou je hem kunnen voorstellen dat het misschien verstandig is om een keer een algehele check-up te laten doen, een soort APKtje. Dan kunnen wij hem vragen naar zijn familie en de ziektes die er voorkomen. Op die manier kunnen we het over familiair voorkomen van Hart en Vaatziekten maar ook Alzheimer hebben en dat je dat vroegtijdig kunt laten nakijken. Hoe lijkt je dat?”
Ineke knikt. “Dat is misschien een betere benadering; een APKtje kan op zijn leeftijd helemaal geen kwaad.”
“Nog iets, Ineke”, zeg ik “Het lijkt me verstandig dat je een escape-plan maakt voor als Peter agressiever tegen je gaat doen en je weer bedreigt, want dat kan natuurlijk helemaal niet.”
“Wat bedoel je met escape-plan?”
“Een tas of koffer klaarzetten met nodige kleding en dierbare spulletjes, je paspoort bij je steken en een veilig adres zoeken, zodat je weg kunt als zijn gedrag erger wordt. Dat je bijvoorbeeld naar je familie of goede vrienden kunt weggaan” opper ik.
“Dat vind ik nogal wat”, zegt ze, “want eigenlijk schaam ik me voor zijn gedrag en dat gedrag jegens mij. Ergens denk ik dat het toch aan mij ligt, omdat hij dat zo vaak tegen mij geschreeuwd heeft. Nu ben ik er door het bezoek aan de psycholoog achter gekomen, dat ik misschien wel enige invloed op zijn gedrag zou kunnen hebben, maar dat ik zijn humeur en zijn gedrag niet maak. Omdat ik me toch wel schaam over mijn thuissituatie, die naar de buitenwereld zo gezellig lijkt, wil ik het er eigenlijk met niemand over hebben.”
“Dat kan ik me voorstellen; je situatie is verre van gezellig en ook niet om trots op te zijn, maar wat hij ook tegen je gezegd heeft: jij bent niet verantwoordelijk voor Peters humeur of voor zijn gedrag en zeker niet voor agressieve uitingen jegens jou. Daar ben jij nooit de oorzaak van. De oorzaak ligt bij Peter zelf, alleen zelfreflectie ontbreekt hem, vermoed ik.”
“Dat van dat escapeplan is een goede tip. Dank je, dat geeft mij rust in mijn hoofd. Ik zal met Peter over het APKtje praten; kijken of hij dat wel wil gaan doen.”
John en Carolien Polderman – Götte, huisartsen te Elspeet
