NUNSPEET – De functie van conservator is voor elk museum uitermate belangrijk en dat geldt zeer zeker ook voor het Noord-Veluws Museum in Nunspeet. Vanaf de oprichting van het museum is Margot Jongendijk in die functie werkzaam in het museum. Zij is door de samenstelling van de tentoonstellingen een zeer belangrijke kracht. Tijd om eens nader kennis met haar te maken.
Margot Jongendijk (1963) werd geboren in Leiden maar al snel vertrok de familie naar Afrika, waar haar vader als ingenieur in het bedrijfsleven werkzaam was. Margot bracht daar haar eerste kinderjaren door. Terug in Nederland bezocht ze de basisschool in Santpoort en in Haarlem de middelbare school. Al vrij vroeg ontstond bijzondere interesse in geschiedenis, maar dat had ze niet opgenomen in het pakket. Dat pakte ze later alsnog op bij haar universitaire studie. Daarnaast had ze ook veel interesse in kunst.
Margot:,,Ik ben zelf niet zo kunstzinnig, was bijvoorbeeld geen goede tekenaar, maar ben iemand die graag kijkt. Ik wilde erg graag naar Parijs en ben daar als au-pair gaan werken. Daar wilde ik graag mijn studie kunstgeschiedenis doorzetten, maar om onduidelijke reden werd dat in Parijs niet toegestaan. Ik heb de reden nooit begrepen. Heb zelfs nog een brief gestuurd naar de Europese Commissie, zonder succes. Ik heb tal van musea in Parijs bezocht en veel kunst gezien. Uiteindelijk ben ik onverrichter zake in 1983 teruggegaan naar Amsterdam en heb de studie geschiedenis in Amsterdam voltooid met als bijvak kunstgeschiedenis. Ik ben vooral geïnteresseerd in de verhalen, bijvoorbeeld hoe is de wereld ontstaan zoals die nu is. Kunst in combinatie met geschiedenis hebben mij altijd erg geboeid. Dat was ook vaak de reden dat ik tijdens een excursie naar musea tijdens de middelbare school altijd het langst bleef kijken. Voor de meeste leerlingen was het een verplicht nummer.
Stagiaire in Rijksmuseum
Mij leek het leuk om in een museum te kunnen gaan werken. Vanuit mijn studie ging ik stagelopen bij het Rijksmuseum. Na eerst een afwijzing kreeg ik toch de mogelijkheid. Ik mocht meewerken aan een project en de verrassing was groot dat dat werd opgezet in het Grand Palais in Parijs. Dat kwam natuurlijk prachtig uit, want ik sprak inmiddels goed Frans. Het project ging over de Franse Revolutie i n Europa. De combinatie kunst en geschiedenis was mij op het lijf geschreven. Ik mocht de Nederlandse bijdrage samenstellen voor die tentoonstelling. Daarvoor moest ik met de conservator van het Louvre overleggen en mijn plannen presenteren aan de Franse ambassade in Parijs. Voor die tentoonstelling reisde ik heel Nederland af voor bruikleen materiaal, vanuit diverse musea maar ook particulieren. In een busje van de ambassade werd al het materiaal naar Parijs gereden met de chauffeur van de ambassade. Tot grote verrassing van mij en mijn coach Bas Kist, conservator van het Rijksmuseum, was het op de tentoonstelling in het Grand Palais de grootste bijdrage van alle inzenders. Ik was bij het verzamelen niet bepaald terughoudend geweest en vond dat ik als stagiaire best trots mocht zijn op het resultaat”.
Naar het Veluws Museum
Na haar stage en het Parijse project kreeg Margot meerdere opdrachten. Het afronden van de studie schoot er bij in en Margot ging aan de slag bij meerdere musea, waaronder het textielmuseum in Tilburg, met de tentoonstelling ,Vincent van Gogh en de wevers’, bij het persmuseum, waar ze werkte aan de openingstentoonstelling over persvrijheid. Gevraagd voor een tentoonstelling over Daandels in het Rijksmuseum, besloot Margot toch eerst de studie kunstgeschiedenis af te ronden. Margot:,,Het werd even lastig om daarna weer een baan te vinden, maar dat lukte en uiteindelijk werd ik conservator in Helmond. Daarna volgde het Coda Museum in Apeldoorn. Daar deed ik alleen de historische projecten maar toen ik hoorde van de oprichting van het Noord-Veluws Museum heb ik direct gesolliciteerd. Ik werd aangenomen en vond het best eervol. Een nieuw museum helpen starten leek me een fantastische uitdaging en directeur Eric Stotijn die al wat voorwerk had verricht, wilde graag iemand naast zich die verstand had van kunst, musea en ervaring had in het samenstellen van tentoonstellingen. Het is een baan geworden die helemaal bij mij past.
Wat doet een conservator
Het belangrijkste voor mij als conservator is het samenstellen van tentoonstellingen. Daarnaast ben ik collectie-beheerder. Wel heb ik daar in Joke van de Boogaard en Lies van de Beek twee hele goede vrijwilligers voor, zij doen het uitvoerende werk. De collectie bestaat uit ruim 900 stukken. Dat bestaat veelal uit schenkingen, zowel van musea als van particulieren. De werving is een belangrijk onderdeel van mijn werk. Het collectiebeheer is eigenlijk de basis van het museum. De meeste tijd besteed ik aan het voorbereiden van de tentoonstellingen. Bij de kleinere exposities heb ik hulp van Harry Thijssen en Hester Boonstra. Met zes tentoonstelling per jaar is er volop werk. Dat betekent dat ik op zoek ga om overal schilderijen op te halen die in bruikleen worden gegeven, zowel vanuit musea als van particulieren. Dat vraagt veel tijd. En dan natuurlijk de daadwerkelijke inrichting van de tentoonstelling. Na de tentoonstelling moet alles weer teruggebracht worden. Het onderhouden van de contacten is bij dit alles natuurlijk erg belangrijk. Educatie is ook een belangrijke taak. Ik zorg voor een preview voor de rondleiders, zodat zij de vrijwilligers en bezoekers goed kunnen informeren over de tentoonstelling. Ook ben ik de contactpersoon als er vragen zijn voor een rondleiding zoals schoolgroepen of verenigingen. Al met al voel ik me in het Noord-Veluws Museum als een vis in het water”.
Tentoonstelling Frans Huysmans
Recent heeft Margot Jongendijk de tentoonstelling ,Frans Huysmans en de Bergense School’ samengesteld. De opening vond plaats op vrijdag 14 januari en duurt tot 25 juni 2023. Frans Huysmans was een bekende Nederlandse kunstschilder die verbonden was aan de Bergense School. Hij begon al op jonge leeftijd te tekenen en schilderen. Hij volgde lessen aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag en de Académie Royale des Beaux-Arts in Brussel.
In de laatste jaren van zijn leven verhuisde Frans Huysmans naar Nunspeet, waar hij bleef schilderen tot aan zijn dood in 1881. Zijn werk wordt nog steeds bewonderd door kunstliefhebbers over de hele wereld. Ook voor deze tentoonstelling heeft Margot Jongendijk stad en land afgereisd om tal van mooie werken van Huysmans bijeen te brengen. Voor het eerst sinds 100 jaar hangen zijn meest beroemde schilderijen weer bij elkaar, waaronder de beroemde Boerendans schilderijen. Met dank aan diverse musea en particulieren die de werken hebben willen afstaan voor deze tentoonstelling.
AG / Foto’s Maarten van de Biezen.
