GARDEREN – Het ontstaan van de Gereformeerde Kerk in Garderen gaat terug naar de oorlogsjaren. In 1942 wordt door de kerkenraad van Voorthuizen gesproken over de mogelijkheid om in Garderen kerkdiensten te gaan houden voor de daar, onder anderen ten gevolge van de oorlog, verblijvende gereformeerden, voor een deel evacuees uit de Randstad. In mei 1943 stelt één van deze evacuees afkomstig uit Den Haag zijn woning beschikbaar om een kerkdienst te houden. De eerste dienst wordt bijgewoond door 28 leden. Een poging om een betere ruimte te vinden lukt niet. Er worden stoelen geleend van de kerk in Voorthuizen en van de muziekvereniging. De kleine gemeenschap wordt een wijk van de kerk van Voorthuizen. In 1944 sluiten de gereformeerden uit Uddel zich bij deze gemeenschap aan.
Na de bevrijding vertrekken veel geëvacueerden terug naar huis waardoor er weinig gereformeerden overblijven in Garderen. Ook de Haagse broeder die zijn huis beschikbaar stelde vertrekt. Gelukkig wordt in 1945 een andere familie bereid gevonden hun huis beschikbaar te stellen voor de kerkdiensten. Helaas waren de geleende stoelen terig naar Voorthuizen en moest men zich behelpen met de zitplaatsen die er waren in het huis. Zo kon het gebeuren dat de kinderen op het dressoir van de familie plaatsnamen. Later werd ook de (grotere) garage beschikbaar gesteld. Met het toenemen van de kerkleden wordt ook deze ruimte te klein en vindt men onderdak in een ongebruikte eenden-en kippenschuur, met een vloer van zand.
Heropleving door vakantiegasten
In 1947 wordt een oude legertent aangeschaft en vervolgt de gemeente de kerkdiensten. De gemeente groeit met name in de zomermaanden met vakantiegasten. Er wordt in datzelfde jaar een eerste predikant aangesteld, Ds. K. Bokma. Hij doet zijn intrede als predikant van Voorthuizen en Garderen. Tevens wordt de grens tussen de kerken van Garderen en Voorthuizen gewijzigd waardoor ook de gereformeerden uit Uddel nu bij Garderen horen. Dit blijft vooralsnog een wijk van de kerk van Voorthuizen. Met de groei ontstaat behoefte aan een betere ruimte voor de kerkdiensten en wordt een stuk grond gekocht waarop in 1949 een houten noodkerkje wordt gebouwd. Dan worden ook de eerste ouderling en diaken benoemd. Het kerkje wordt al gauw te klein in de zomenmaanden waardoor overgegaan moet worden naar vier diensten op de zondag.
Eigen kerkgebouw
Met steun van kerken uit de regio en het kerkverband kan in 1959 dan eindelijk een stenen kerk worden gebouwd dat 400 zitplaats gaat bieden. Ds. Bokma legt de eerste steen en langzamerhand groeit de kerk naar zelfstandigheid. In de loop van de jaren dienen de predikanten Melse, Dondorp, Oppedijk en Van ’t Riet deze wijkgemeente in Garderen. In 1981 wordt het kerkgebouw nog een keer uitgebreid van, de Ruimte’. In november 1982 doet Ds. D. Braam intreden als eerste predikant van de ,sinds 1987, zelfstandige gemeente. Hij zal de kerk dienen tot 1990. In dat jaar wordt ook een pastorie aangekocht.
De kerk maakt een bloeiperiode door en groeit uit tot 445 leden. Onder Ds. P. Rozenboom, die Ds Braam heeft opgevolgd, wordt veel gemeente- en jeugdwerk opgezet dat ook nu nog steeds onderdeel is van het gemeente zijn. In 1998 wordt Ds. Rozeboom opgevolgd door Ds. Bijleveld. Met name in die periode groeit het aantal jongeren sterk en dwingt het de kerkenraad om beleid te ontwikkelen voor jeugdwerk en gemeentegroei. De gemeente is niet alleen voor Uddel, maar ook voor andere plaatsen in de regio een thuishaven geworden voor gemeenteleden die in andere kerkgenootschappen zich niet meer kunnen vinden en zich bij de Gereformeerde Kerk in Garderen aansluiten.
De PKN
Als veel Gereformeerde Kerken opgaan in de PKN (Protestantse Gemeenten Nederland) gaat de kerk in Garderen niet mee. In de analen van de kerk wordt vermeld: ,Met droefheid wordt, met instemming van de gemeenteleden op de gemeentevergadering, in 2004 vastgesteld dat zij zich niet kunnen vinden in de totstandkoming van de PKN. Derhalve besluit de kerk niet op te gaan in de PKN, maar als kerkgenootschap zelfstandig te blijven en op basis van deze positie het contact met de PKN te willen onderhouden”. In Nederland volgen nog zes andere Gereformeerde kerken. Zij besluiten gezamenlijk de voortgezette Gereformeerde kerk (vGKN) op te richten. Dit zal voortduren tot eind 2015 waarin de gemeente besluit zich toch los te willen koppelen van de vGKN. Ook wordt afscheid genomen van de dan dienende Ds. Van Dorp. De eerdere bezwaarmakers waren of vertrokken of van inzicht veranderd. ,,Na een gedegen bezinning en zoektocht sluit de gemeente zich in 2017 alsnog aan bij de Protestantse Kerken in Nederland”. Onder leiding van Ds. Florida de Kok bezint de kerkenraad zich op inhoud en organisatie. Op 23 juni 2019 doet de huidige predikant Ard-Jan Gijsbertsen zijn intrede.
Actieve gemeente
Kenmerkend voor de gemeente is dat veel activiteiten tot stand gekomen zijn door initiatieven vanuit de gemeenteleden zelf. Daaruit zijn meerdere commissies ontstaan zoals evangelisatie- en gastencommissie, ITL, X-plore, commissie Onze Verre Naasten (zending), Rommelmarktcommissie, kerkelijk bureau en preekvoorziening en meer. Voor de jeugd) is een beleidsplan opgesteld waar nog steeds invulling aan wordt gegeven. Voor de kleintjes is er de kindernevendienst en oppas. Elke zondagochtend is er gelegenheid tot koffiedrinken, een moment om elkaar te ontmoeten en beter te leren kennen of na te praten over de dienst. (Deze laatste informatie heeft uiteraard betrekking op de situatie van voor de coronapandemie). De Gereformeerde Kerk in Garderen geeft aan dat veelkleurigheid karakteristiek is voor de gemeente. ,,De gemeente is niet alleen een afspiegeling van leden die in Garderen wonen. Zo komen leden uit Uddel, Elspeet, Nunspeet, Speuld, Putten, Barneveld en Stroe. De oorspronkelijke achtergrond van de kerkleden is divers en loopt uiteen van Rooms Katholiek tot Gereformeerde Bond. Diverse theologische invloeden zijn dan ook merkbaar aanwezig in de gemeente. Het is een thuishaven, een vluchtheuvel voor leden uit de regio en van waarde voor gastleden die in de zomermaanden in de regio vakantie houden. In deze ,smeltkroes’ is verdraagzaamheid en aanvaarding van de ander belangrijk”, aldus de website van de gemeente.
De kerkdiensten op zondagmorgen zijn weer hervat en beginnen om 10.00 uur. Eke 2e zondag van de maand vindt een themadienst plaats om 18.30 uur. De overige zondagavonden is er een ,gewone’ dienst om 18.30 uur. Elke laatste zondag van de maand vindt er een ITL-dienst plaats om 19.00 uur. Daarbij gelden nog steeds de coronaregels van 1,5 meter afstand, met uitzondering van leden van dezelfde huishouding en bij klachten worden leden gevraagd thuis te blijven. Ook zal nog niet volop worden gezongen maar op fluistertoon of neuriënd.
Door AG. Foto’s Maarten van de Biezen.
