‘Ik werk graag met de Chinese Vingerval’
NUNSPEET – Piekeren, tobben, slapeloze nachten, malende gedachtestromen: wie kent het niet? ACT-trainer Anita Minnema weet er alles van. Ooit kampte zij zelf met angsten. Anita: ,, Het verhaal dat ik mijn cliënten vaak vertel, gaat over autorijden. Als kind heb ik een nare ervaring meegemaakt, daardoor was ik bang om auto te rijden en ik schoof het halen van mijn rijbewijs voor me uit. Ik vermeed het gevoel van spanning dat autorijden bij mij opriep. Maar mijn moeder woonde tweeënhalf uur reizen met het OV van me af. En op een gegeven ogenblik dacht ik: stel je voor dat haar iets overkomt, en ik kan niet snel naar haar toe? Dit was zo belangrijk voor mij, dat ik toch aan rijlessen ben begonnen en mijn rijbewijs heb gehaald.’’
Anita was oorspronkelijk werkzaam als muziekdocent en koordirigent. Natuurlijk zaten er altijd wel kinderen bij haar in de groep die niet mee wilden doen. ,,Het liefst had ik de overige 22 kinderen de klas uitgestuurd om te gaan achterhalen wat er met die andere kinderen aan de hand was, maar dat mocht natuurlijk niet,’’ lacht ze. ,,Ik werd heel erg nieuwsgierig naar de problemen achter dat probleemgedrag en besloot psychologie te gaan studeren. Daarnaast ben ik sinds vijf jaar ACT-trainer en volg nu ook de opleiding tot therapeut.’’
ACT maakt onderdeel uit van de zogeheten positieve psychologie, die zich richt op optimaal functioneren en het ontwikkelen van talent. ACT, spreek je uit als EKT en staat voor Acceptance and Commitment Therapy. Vaak denken we dat als iemand klachtenvrij is, dat hij of zij gelukkig is, maar zo werkt het niet. Er zijn mensen met weinig klachten die niet zo’n groot gevoel van welzijn hebben en er zijn mensen met veel klachten, die er goed mee kunnen leven. Daar steekt Anita op in. Leren omgaan met de klacht is de kracht van ACT. Anita: ,,Ik begin met te vragen wat het leven betekenisvol maakt en alles wat daarbij hoort, wat inspireert iemand, waar doen ze het voor? Vervolgens is de vraag ‘Wat zijn de obstakels die je daarbij tegenkomt?’ Een belangrijk obstakel is vaak het denken van mensen. Mensen zitten vast in hun denken en één van de processen bij ACT is om mensen te helpen zich los te haken van niet helpende gedachten. Mensen kunnen vastzitten in gedachten als ‘ik ben niet goed genoeg’, ik kan het niet’, of ‘niemand vindt me aardig’. Een belangrijke vraag bij ACT is: helpen deze gedachten jou? Ook help ik mensen om te stoppen met vechten tegen omstandigheden waar ze geen controle over hebben en ruimte te maken voor fijne én moeilijke ervaringen. Dat noem ik acceptatie. Stel dat iemand bang is om naar een feestje te gaan. Bij ACT zeggen we ‘ben je bereid om spanning te voelen en toch naar dat feestje te gaan omdat je dat diep in je hart heel belangrijk vindt?’ Het gaat altijd over de keuze van de persoon; op het moment dat je spanning of angst bij jezelf opmerkt, kun je er voor kiezen wat je ermee doet. De keuze om niet te gaan levert op de korte termijn iets op, namelijk vermindering van spanning. Op de lange termijn wordt de spanning groter, want ieder feestje wordt zo een klein beetje ‘enger’. Bovendien komt iemand meer en meer in een isolement terecht.’’
Anita gebruikt graag de Chinese Vingerval om mensen aan den lijve te laten ervaren wat spanning met je lichaam doet. De cliënt stopt beide wijsvingers in een van stro gevlochten kokertje, de Chinese Vingerval. Je vingers er weer uithalen, gaat zomaar niet; door aan de vingerval te trekken, kom je eerder vaster te zitten! Anita: ,,Dit illustreert wat er gebeurt wanneer wij vechten tegen onaangename gedachten en gevoelens: ertegen vechten werkt vaak averechts, je komt als het ware nog meer vast te zitten, het leidt bijvoorbeeld tot nekklachten, hoofdpijn, buikpijn, spierspanning, enz. Stel nou dat je stopt met trekken en je vingers er verder induwt? Dan maak je letterlijk ruimte. De omstandigheden (gevoelens en gedachten) zijn niet veranderd, maar door er ruimte voor te creëren, wordt je gedrag er minder door gedicteerd. Dit geeft de mogelijkheid om een (andere) keuze te maken en op de lange termijn blijkt dit meestal heel waardevol. Bij ACT wordt er veel geoefend, want door te oefenen ervaar je wat het met je doet.’’
Anita heeft als voorbeeld iemand die een leuke baan heeft, maar een lastige chef. ,,Het begint met herkennen en erkennen van gevoelens en emoties. Meestal is dat iets onbestemds, maar ons lijf liegt niet en dan gaat het erom wat jij belangrijk vindt. Ga je weg of blijf je? Je kunt je chef niet veranderen, maar via ACT zijn er allerlei manieren te leren om er mee om te gaan vóórdat je een burn-out krijgt, om hierin een bewuste keuze te maken. ACT is bijna voor iedereen toepasbaar en wordt, behalve in de klinische psychologie ook in coaching en in het onderwijs toegepast. Het is eigenlijk een manier van leven. Ik ben zelf kampioen piekeraar, maar als ik dat bij mezelf opmerk, kan ik mezelf op dat moment naar het hier en nu brengen en dingen gaan doen die voor mij betekenisvol zijn,’’ zegt Anita.
ACT kan ook worden toegepast als groepstraining, voor volwassenen, maar het wordt tegenwoordig ook binnen het onderwijs toegepast. Een andere mooie doelgroep zijn de oudere volwassenen die richting hun pensioen gaan en zich misschien voor het eerst echt afvragen: ‘wat is nou echt belangrijk voor mij en hoe wil ik ouder worden?’
Anita: ,, Je kunt ook denken aan jonge ouders die voor hele grote uitdagingen staan met kinderen, werk en ouders die ouder worden. Hoe doe je dat, hoe kies je, wat helpt en wat niet. Belangrijk is om te weten dat cliënten na iedere sessie weggaan met een actieplan en huiswerk. Het is belangrijk dat ze dingen gaan voelen en uitproberen. ACT is heel ervaringsgericht.’’ www.mentaleveerkracht.nu
Door Ank Herstel. Foto’s Maarten van de Biezen.
Nieuwetijdsberoepen gezocht
Vroeger was het beroepsleven vrij eenvoudig. Je was bijvoorbeeld schilder, bakker, verloskundige, arts of timmerman. Anno 2022 bestaan er tal van beroepen waar onze (groot)ouders nog nooit van gehoord hebben. Wat doet een opruimcoach? Hoe werkt een vlogger en welke diploma’s heeft een dronepiloot of een robotica-adviseur? Wat doet een doula? En kan een paardenfluisteraar daadwerkelijk achterhalen waarom het dier mank loopt en waar kun je dat ambacht leren? Kortom: heeft u een beroep wat nieuw en typisch voor deze tijd is en wilt u daarover vertellen, stuur dan een mail naar redactie@develuwsecourant.nl en wellicht is uw verhaal binnenkort hier te lezen
