‘als er onweer op komst is worden bijen chagrijnig’
VIERHOUTEN – Aart Teunissen en Dirk Pluim zijn aan elkaar gewaagd, ze zaten samen al op de kleuterschool. Wat ze nog meer gemeen hebben is hun gedeelde passie voor bijen. De passie voor bijen is bij Aart zo’n jaar of tien geleden ontstaan. Aart: ,,Ik ben er mee opgegroeid, mijn grootouders en ouders hadden bijen, maar vroeger was ik er bang voor. Nu vind ik het leuk, ik had er opeens gewoon zin in. Misschien zit het wel in mijn genen. Ik heb vijftien kasten waar ik in het seizoen elke dag wel mee bezig ben en ja, ik word wel eens gestoken. Het ene jaar zijn ze vriendelijk en wordt ik één keer gestoken en soms steken ze me wel 20 keer in een jaar .’’ Ook bij Dirk speelt mee dat bijen houden een passie van zijn familie was. Dirk: ,,Mijn oom en buurman Hendriks bijvoorbeeld, maar ik heb ook veel geleerd van Henneman Berghuis. Ik ben er zo’n jaar of 22 geleden mee begonnen, maar het heeft een tijdje stil gelegen en anderhalf jaar geleden ben ik weer begonnen met drie kasten.’’
Wat ook een tijd heeft stilgelegen is de Bijenvereniging Vierhouten. Die werd in 1945 al opgericht, maar ging rond 2010 in ruste wegens de afwezigheid van actieve leden. Toen Aart daarachter kwam heeft hij op 23 november 2012 een avond voor bijenliefhebbers georganiseerd waarbij werd besloten om de Vereniging nieuw leven in te blazen met Aart als voorzitter en met steun van Dirk. Aart: ,,Er zijn mensen die op eigen houtje met bijen beginnen, maar dat is onverstandig. Je moet een basisopleiding hebben en wij steunen de mensen die dat willen. We helpen ze ook wel met spullen zoals kasten. De vereniging steunt ons werk met het inzaaien van bloemen. We hebben 25 leden die contributie betalen en een stuk of twintig mensen die donateur zijn. Hoe je moet beginnen als imker is voor Aart en Dirk zo klaar als een klontje: je moet gewoon een veger maken! ,,Ik heb dat toevallig gisteren gedaan,’’ vertelt Aart. ,,Je hebt een volk en de koningin, die voedt de leg. Als het te druk wordt in de kast dan gaan de bijen koninginnebroed aanmaken en dan krijg je een zwerm. Dan haal je de oude koningin eruit met een aantal bijen en die breng je dan een kilometer of tien verder, of eventueel naar Elspeet, daar breng ik ze altijd naar toe en vanuit Elspeet komen ze hier. De oude koningin gaat gewoon verder met leggen en in de kast die hier nog staat zitten met een dag of tien nieuwe koninginnen in. In principe heb je maar één koningin nodig, maar er kunnen er wel 20 zijn. In dat geval vindt er een natuurlijke selectie plaats of krijg je kleine zwermpjes met jonge koninginnen.’’ In deze tijd van het jaar zit er veel werk aan de bijenkasten. Hoofdzaak is om in de gaten te houden of ze niet gaan zwermen. Volgens Aart en Dirk is het niet zo erg als ze laag zitten, dan kun je ze makkelijk scheppen, maar als ze in een boom zitten is het een ander verhaal. De brandweer bellen doen ze in ieder geval niet. Na een dag of drie, vier verdwijnt de zwerm vanzelf in de vrije natuur. Overigens is het zo dat als mensen last hebben van een zwerm bijen, ze kunnen bellen met Aart op nummer 06 53311003. ,,Het is hartstikke leuk, maar van je levensdagen leer je nooit alles over bijen. Je weet er wel iets van af, maar lang niet alles,’’ zegt Aart. ,,Je moet goed kijken en zolang je volk stuifmeel meebrengt is het goed met het volk,’’ valt Dirk bij. Dat een bijenvolkje ook een eigen karakter en zelfs streken kan hebben weten ze als geen ander. Als er onweer op komst is dan worden bijen chagrijnig en steken ze eerder, heeft Aart aan den lijve ondervonden. En als het mooi weer is, zijn ze veel vrolijker. Bijen houden niet van lawaai, weet Dirk, die soms zomaar een uur lang voor de kasten kan zitten om te genieten. En er zijn volgens Aart ook verschillen tussen het ene volk of het andere. ,,Je hebt hele nette volken, die bouwen de raatjes netjes uit, die doen niets op de ramen, maar precies op de juiste plek. Maar er zijn ook smeerlappen bij die niet mooi bouwen en er een rotzootje van maken. Ieder volk is anders en dat maakt het leuk.’’ In oktober of november krijgen de bijen kilo’s suiker om te verwerken en op te slaan om de winter door te komen. De honing die ze in ruil hiervoor geleverd hebben staat in een verkoopkast bij de bijenstal op de Tongerenseweg. Aart is nog steeds dankbaar dat de bijenstal op de grond van de familie Schouten mag staan.
,, Sommige mensen zeggen dat ze volgend jaar dezelfde honing willen omdat die zo lekker is. Ik zeg dan altijd dat ze dat maar aan de bijen moeten vertellen,’’ lacht hij. Er valt uiteraard nog veel meer over het bijenvolkje te vertellen, maar er is toch één ding wat Aart van het hart moet: ,,De Stichting IJs heeft onderzoek gedaan naar de bijenstand en geeft nu in principe de honingbij de schuld ervan dat er weinig wilde bijen op de heide zitten. In mijn ogen is dat lariekoek. Ze hebben in de droge periodes van de laatste paar jaar hier onderzoek gedaan en zeggen dan dat bijvoorbeeld de Ericabij hier weinig voorkomt. Maar die is volgens Wikipedia pas in 2008 voor het eerst in Limburg ontdekt en als ze hier nu dan al voorkomen, valt het alleen maar mee. Het probleem is volgens mij dat er te veel onderzoekers zijn die heel erg druk zijn met hun goed betaalde baantje en je van alles wijs willen en kunnen maken. Er zijn mensen die al jaren kasten op de hei plaatsen, maar nu vindt Stichting Eis dat we per 1000 hectare maar 60 kasten mogen plaatsen. Dat was eerst één kast per twee hectare. Dat betekent dat we met de 1100 hectare die de gemeente Nunspeet rijk is, 500/550 kasten mogen plaatsen. Over de aantallen die hier in het verleden geplaatst werden zullen we het maar helemaal niet hebben want dan zou er allang niet één wilde bij op de heide rondvliegen als de honingbij de oorzaak zou zijn. Dat is op zich voor onze vereniging niet zo erg, want Dirk en ik komen nog niet aan de 30 kasten, maar er komen veel mensen van buiten die hier al jaren staan. We hebben nog een gesprek met de gemeente daarover tegoed.
Als vereniging zijn wij te volgen op Facebook: bijenvereniging vierhouten.’’
Door Ank Herstel
Foto’s Maarten van de Biezen
