‘dit is bijna magisch’
NUNSPEET – ,,Ik wilde eens wat anders, ik was de digitale bombardementen zat. Met een grote printer maakte ik digitale prints en ik vond het rustgevend om vanaf mijn beeldscherm een print uit de printer te zien rollen, maar toen ik in contact kwam met het ‘afghancameraproject’ was ik verkocht,’’ begint Marco Batenburg. Marco is in het dagelijks leven portretfotograaf en medewerker bij de Perspectief Groep in Harderwijk. Op dit moment is hij volledig in de ban van het fotograferen met, ja met wat eigenlijk?
Marco kwam achter de oeroude werkbeschrijving van een camera, die in Afghanistan nog steeds door een paar fotografen wordt gebruikt. Marco: ,,Ik kwam er een jaar of 12 geleden achter dat een handjevol Afghaanse fotografen de traditie van het fotograferen met een zelfgebouwde houten camera in ere probeerden te houden, mede door een stel vrienden uit Duitsland en Frankrijk die er naar toe waren gevlogen om de oorsprong van het ding te onderzoeken. Het apparaat wordt veel gebruikt in toeristengebieden en het gebruik ervan is daar een soort traditie, zoals bij ons haringfeesten en Koningsdag.’’ Het ‘ding’ ziet eruit als een houten kist en doet in eerste instantie denken aan de trukendoos van een goochelaar. Er zitten een paar mooie haakjes opgeschroefd, waaronder één voor de handdoek, een klep aan de voorkant die open kan, waar een soort lens te zien is, een klep aan de achterkant die open kan en zicht geeft op een ingenieus systeem met latjes en roedes die de afstand kunnen instellen en natuurlijk op de bakjes met ontwikkel en fixeervloeistof; verder zit er een hele lange slurf, een soort mouw aan de zijkant en een doorkijkgat aan de achterkant. Voilà, een zelfgemaakte Polaroidcamera die binnen enkele minuten een foto uitspuugt. ,,Zo noemen de Afghanen het zelf ook, maar ik noem mijn fototoestel ‘a la minuutje’,’’ zegt Marco. Een hedendaagse digitale camera heeft een lens de voorkant, waar het licht door naar binnen valt. A la minuutje heeft in zijn binnenwerk een vel lichtgevoelig papier. Marco: ,,Je hebt tijd nodig om het object te belichten en dat is erg lastig, vooral met portretfotografie. Ik probeer de tijd terug te brengen tot één seconde, maar dat is best lang om doodstil te zitten. In de buitenlucht lukt het overigens beter dan binnen. Een hedendaags digitaal toestel berekent dat allemaal zelf. Na het belichten heb ik in de kist twee bakjes staan, één met ontwikkelvloeistof en één met fixeer. Via de lange slurf, want er mag geen licht bij komen, ga ik naar binnen in de kist en haal ik met mijn hand het fotopapier voor de lens weg en leg het papier in het bakje met ontwikkelvloeistof. Daarna gaat het in het bakje met fixeer en hierna ongeveer 30 seconden in een bakje met schoon water. En klaar is de zwart/wit foto. En die handdoek die aan het haakje hangt heb ik echt wel nodig, want met natte handen krijg je vlekken in de afdruk,’’ lacht hij. Gelukkig voor Marco is er volop ontwikkelpapier voor zwart/wit foto’s via de handel te krijgen. Anders wordt het als hij kleurenfoto’s wil maken, want het kleurpapier is juist zeer moeilijk verkrijgbaar. Maar daar zit voor Marco juist de uitdaging. ,,Ik ben bezig om een manier te vinden om met deze werkwijze kleurenfoto’s te maken,’’ zegt hij. De uitdaging om zich met deze speciale techniek bezig te houden omschrijft hij als volgt: ,,Het is een gekke manier om foto’s te maken. Natuurlijk maak ik in mijn werk als portretfotograaf gebruik van de digitale technieken om mooie afdrukken te maken, maar dit is bijna magisch. Het gebruik van de vloeistoffen, het papier en de uiteindelijke foto; ik ken verder niemand in Nederland die dat op deze manier doet.’’ Marco maakt met a la minuutje het liefst portretfoto’s, maar ziet het ook als een uitdaging om karakteristieke gebouwen te fotograferen. ,,Ik ga onderzoeken of het toegestaan is om op het Stationsplein, waar die hoge bank staat, met a la minuutje foto’s van voorbijgangers te maken, dat vind ik leuk,’’ besluit hij.
Door Ank Herstel. Foto’s Maarten van de Biezen.
