NUNSPEET- Verzamelen is van alle tijden: postzegels, sigarenbandjes, suikerzakjes, voetbalplaatjes, plaatjes van idolen en wat niet al. Veel kinderen maar ook volwassenen hebben hier veel plezier aan beleefd of beleven dat nog. En dat geldt wel in het bijzonder voor Rein Lotterman, wonend aan de Jongkindhoek in Nunspeet. Zijn verzamelhobby betreft alles wat met klederdracht heeft te maken en de hobby is uitgegroeid tot een unieke verzameling die in Nederland zijn weerga nauwelijks kent. Wie de gelegenheid krijgt om met hem door het huis te gaan en te zien wat de verzameling inhoudt kan zich alleen maar verbazen en verwonderen. Alle kamers en de zolder staan vol met dozen, laden, kleding en ander materiaal waarbij alles keurig ligt opgeborgen, bedekt met schuurvrij papier en stuk voor stuk geregistreerd. Rein Lotterman noemt zijn huis dan ook een combinatie van een museum en opslagdepot.
We gaan nader kennismaken met deze bijzondere verzamelaar. Rein Lotterman (75) is afkomstig uit het Drentse Nieuw Amsterdam. Rein:,,Ik kom dus van de hunebedden en de prehistorie en was altijd al geïnteresseerd in geschiedenis, dat was mijn favoriete vak. Ik had een leraar die heel goed kon vertellen en hij heeft de liefhebberij in geschiedenis op mij overgebracht. Ik heb dat als onderwijzer ook op mijn leerlingen proberen over te brengen. Leuk dan om te horen dat vier leerlingen later ook geschiedenis zijn gaan studeren. Als kind kon ik goed leren, ging naar het gymnasium en zou naar de universiteit gaan, maar daar had ik geen zin in. Ik wilde schoolmeester worden en ben naar de kweekschool gegaan. Als jochie speelde ik al schoolmeester met mijn zussen en zette ze dan in de hoek… Het beroep heeft me altijd aangetrokken. Ik heb dan ook met veel plezier tot mijn pensioen ,voor de klas gestaan’, waarvan de meeste jaren aan de Morgenster in Nunspeet.
Staphorster klederdracht
Als jong onderwijzer op een basisschool in Meppel ontmoet Rein zijn huidige vrouw Alie uit Staphorst, die de Staphorster klederdracht droeg. Haar hele familie liep toen nog in klederdracht en zij hadden ook heel veel spullen van vroeger bewaard. Alie vond het vreselijk om die dracht te moeten dragen, maar dat moest gewoon en zeker waar vader ouderling was, dan diende je een voorbeeld te zijn. Toch is ze er mee gestopt, wat haar niet in dank werd afgenomen. Toen was het een schande om er uit te stappen, nu is ook daar de klederdracht zo goed als verdwenen.
Maar Rein vond het best interessant en is in de geschiedenis gaan duiken en op onderzoek uitgegaan. Rein:,,Ik had ook altijd al iets met mode, ook voor mijn eigen kleding en liep in het Drentse platteland soms wel wat voorop. Toen de ouders van Alie waren overleden vond ik heel veel historische spullen, ondermeer uit de 18e eeuw, zoals oude walvisbaleinen op de bodem van een dekenkist, waar dan weer de rokken op lagen. Om ze voor weggooien te behoeden heb ik me over die spullen ontfermd en ben er mee naar musea geweest, waar men enthousiast reageerde op dit historische materiaal.
De verzamelaar
Dit was voor Rein dan ook de aanleiding om zich verder bezig te gaan houden met het verzamelen van alles wat met klederdrachten te maken heeft. Veel daarvan kwam uit Doorspijk, Elspeet en vooral Hierden. Ook het bezoeken van veilingen leverde mooie spullen op voor de verzameling. En dat is inmiddels uitgegroeid tot een unieke collectie, die dus bijna het gehele huis vult. Na veertig jaar verzamelen is een volledig kostuum uit Hindelopen voor Rein het allermooiste in de hele collectie. Er zaten zelfs (losse) mouwen met goudsits bij die uniek zijn en dateren van vóór 1880. Daarvan bestaan slechts drie exemplaren in Nederland. Hier komt dan ook de term vandaan ,ergens een mouw aan passen’.
Rein:,,Musea in Nederland zijn wel jaloers op deze spulletjes. Diverse musea maken dan ook graag gebruik van delen van mijn collectie on deze tentoon te stellen. Daarnaast bevat de verzameling veel andere historische spullen waaronder haarnaalden uit de tijd van Rembrandt. De meest waardevolle spullen zijn veilig opgeborgen in een kluis bij de bank. Met een inbraak enkele jaren terug ben ik waardevolle spullen kwijtgeraakt waaronder een vingerhoed uit 1610. Dat was een dure les en overkomt me geen tweede keer. Alles wat nu in huis is, is vooral van cultuur-historische waarde als Nederlands erfgoed. Veel van de collectie wordt gebruikt voor tentoonstellingen en show optredens. Ik heb een open collectie en deel dat graag met geïnteresseerden. Gedeelde vreugde is dubbele vreugde.
Inspiratie voor mode
Op gezette tijden komen studenten van de Amfi (Amsterdams Fashion Institute)uit Amsterdam bij ons thuis. Ze komen dan naar de klederdracht kijken om daar voor henzelf inspiratie uit te halen voor het maken van eigen kleding. Dan houden ze daarmee modeshows. Mijn vrouw en ik zijn dat een keer gaan bekijken en dan is het grappig om te zien wat ze er van gemaakt hebben. Nu hebben we een project bij de oudheidkamer in Lunteren. Dat is een samenwerkingsproject met de Modevakschool in Arnhem, dé modestad in Nederland. Ik leen dan geschikt materiaal uit van mijn collectie. Deze studenten hebben als studieproject twintig kostuums gemaakt, geïnspireerd op de klederdracht van de Veluwe. In het gemeentehuis van Arnhem is deze kleding afgelopen zomer geshowd”.
Een andere bezigheid, gerelateerd aan zijn verzamelhobby, is het schrijven van artikelen voor diverse uitgaven en nu werkt Lotterman in samenwerking met de Heemkundige Vereniging Nuwenspete aan een boek over de klederdrachten van de Veluwe, waarin Nunspeet centraal zal staan. Ook komt en prentenboek uit over Nunspeet in samenwerking met Plus Wilmink. Daar komen plaatjes bij van Nunspeet die gespaard kunnen worden en zo zijn we weer terug bij het begin, dat verzamelen, ook al is het klein, iets is van alle tijden.
Ontzamelen
Door de kostuumvereniging is onlangs een dag georganiseerd over ontzamelen. Bij het ouder worden rijst de vraag wat er op termijn moet gebeuren met deze collecties. Rein:,,Natuurlijk denk je er over na wat gebeurt ermee als ik er niet meer ben. Dat is best lastig. De musea beginnen er niet meer mee, die beginnen zelf te verkopen. We kunnen het naar een veiling brengen, dan komt het bij de liefhebber terecht. Wat het dan opbrengt kan naar een goed doel. Ik begin nu zelf ook al wat weg te doen. Dat zal wel moeten want het huis is tjokvol. Als een vriendin komt slapen neemt ze haar luchtbed mee, in de studeerkamer is nog een plekje vrij….…..Een rondgang door het huis wekt verbazing en verwondering hoe een verzamelhobby kan uitgroeien tot een zo grootse en omvangrijke collectie van grote cultuur-historische waarde.
AG
Foto’s Bram van de Biezen
Dit artikel is het eerst gepubliceerd in de Veluwse Courant als onderdel van de rubriek: De Verzamelaar.
