De schaapskuddes die grazen op natuurterreinen binnen de gemeente Nunspeet hebben kuddebeschermingshonden aangeschaft. Doel is de schaapskuddes te beschermen tegen de wolf. De herders van de kuddes doen een beroep op bezoekers om een aantal regels in acht te nemen.
Voor een aantal schaapherders op de Noordwest-Veluwe is een nieuwe fase aangebroken.
Na de officiële vestiging van wolven op de Noord-Veluwe en een wolvin op Midden-Veluwe, heeft deze bijzondere diersoort zich inmiddels verder over het gebied verspreid. Ze zijn daardoor vaker zichtbaar. Op de Noordwest-Veluwe zijn inmiddels ook meerdere aanvallen op schaapskuddes geweest terwijl deze door een herder gehoed werden. Om de schaapskuddes blijvend te laten grazen op de heide, wat nodig is om de heide goed te beheren, is nu de hulp van kuddebeschermingshonden (KBH) nodig. Daarom zijn er door de schaapherders van de kuddes die grazen op de heidevelden rondom Nunspeet, een aantal KBH aangeschaft. De honden zullen meelopen tijdens het hoeden en blijven ook in de nacht bij de kuddes in de kraal.
KBH zijn totaal andere honden dan de honden waarmee de herders de kudde hoeden. Er zijn honden aangeschaft van het ras Mastin Español de Trabajo. Trabajo betekent werk: ze komen uit oude werklijnen en zijn geboren en opgegroeid in een gebied waar wolven nooit zijn weggeweest. Al van pup af aan zijn ze erop ingesteld om een schaapskudde tegen roofdieren te beschermen.
De herders en honden moeten elkaar leren kennen. De honden moeten ook wennen aan alles wat ze op een dag zoal tegenkomen; wandelaars, mountainbikers, wild, mensen met honden, kinderen. Het zal het nog een poos duren voor de KBH vrij met de kudde kunnen meelopen. Het zijn zelfstandige dieren die gewend zijn zelf beslissingen te nemen. Maar daarin moeten ze natuurlijk wel gestuurd worden. Daarom zal de herder voorlopig met de honden aan de riem lopen. Dan is het niet alleen volledig veilig, het is ook dé manier om de honden te laten binden met de herder, de kudde en de hoedhonden. En daar kan dus best wat tijd overheen gaan.
Voor een zo goed mogelijke aanpak worden de herders de komende maanden begeleid door een professional, Ray Dorgelo. Hij heeft veel ervaring met KBH.
Ook de hulp van de bezoekers van de hei is van groot belang. De herders doen daarom een beroep op u om de volgende gedragsregels in acht te nemen in de buurt van kuddes:
- houd uw hond kort aangelijnd in de buurt van de schaapskudde(s)
- houd minimaal 25 meter afstand van de kudde en de honden die bij de schaapskudde(s) horen
- bent u hardloper, passeer de kudde op wandelsnelheid
- bent u te fiets of te paard, neem dan tempo terug en passeer in rustig tempo
- volg altijd aanwijzingen van de herder(s) op
Wanneer de kuddebeschermingshonden alsnog gaan blaffen, wordt aangeraden af te stappen, fiets of paard aan de hand te nemen en kalm maar in goed tempo door te lopen. De honden worden dan vanzelf weer rustig.
Pilot
De aanschaf van de KBH gebeurt in het kader van een pilot. De wolvencommissie van de Provincie Gelderland staat hier achter en verleent subsidie. Verder betreft het een samenwerking tussen de terreineigenaren Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Gemeente Nunspeet en de kudde eigenaren Landschapsbeheer ’t Groene Veld en schaapskudde Elspeter Heide. In de pilot van twee jaar wordt gekeken of het werken met KBH de geschikte oplossing is om de wolf en de schaapskuddes naast elkaar te kunnen laten bestaan.
Schaapherders positief
Daphne van Zomeren is als schaapherder binnen dit gebied erg blij dit initiatief: Door inzet van kuddebeschermingshonden kiezen we voor een zo natuurlijk mogelijke beschermingsmaatregel, die -bij juist gedrag- geen gevaar oplevert voor bewoners, recreanten en toeristen in het gebied.’
Invloed op gedrag van de wolf
Mirte Kruit, wolvenexpert bij Natuurmonumenten: De terreineigenaren voelen een sterke verantwoordelijkheid om de herders die in opdracht van ons op de heide lopen, in staat te stellen hun werk veilig en ontspannen te doen. Ook willen we de wolven met de komst van kuddebeschermingshonden duidelijk maken dat zij schapen op de Veluwe niet als makkelijke prooi moeten zien. Wolven zijn slimme dieren die prima in staat zijn te leren. Wanneer we wolven kunnen leren dat schapen niet zomaar te pakken zijn, lopen ook andere schapen van bijvoorbeeld particuliere eigenaren minder risico. Bovendien geven wolven dit door aan hun jongen. Als die naar andere gebieden trekken, nemen ze het mijden van schapen als prooi mee en heeft dit hopelijk op een nog grotere schaal een blijvend positief effect.’
Ervaringen elders
In landen waar de wolf niet is weggeweest wordt veelvuldig met kuddebeschermingshonden gewerkt en zijn de positieve effecten van de inzet van KBH al volop bewezen. Ook in het Veluwse Hoog Buurlo worden door Staatsbosbeheer al langer kuddebeschermingshonden ingezet. Alex Plantinga, boswachter bij Staatsbosbeheer op de Noordwest-Veluwe erkent dat net als op Hoog Buurlo, ook hier de inzet van KBH vraagt om een andere omgang met de kuddes en de honden. ‘Het zal voor iedereen misschien even wennen zijn, maar het is echt belangrijk om de gedragsregels rond deze honden te respecteren. Doe je dat, dan behandelen de honden jou ook met evenveel respect.’
Goede voorlichting
De pilot om de inzet van KBH te laten slagen is dus voor een groot deel afhankelijk van ‘goed gedrag’ van toeristen en bezoekers. Daarom wordt ingestoken op goede voorlichting. Op de terreinen waar de kuddes grazen komen duidelijke borden met voorlichting over de KBH en wenselijk gedrag door bezoekers.
Ook zal binnenkort meer informatie over de honden, de omgang en de gevolgen via websites van onder meer de terreineigenaren (en de provincie) worden gedeeld. Alle betrokkenen zijn ervan overtuigd dat niemand potentieel gevaarlijke situaties wil uitlokken of zal accepteren. Boswachter Afke Vermeer van Natuurmonumenten: ‘Het is in ieders belang dat recreanten veilig en soepel naast de kuddes met beschermingshonden kunnen blijven fietsen, wandelen, ruiteren en mennen. Daar zetten we ons de komende weken en maanden dan ook graag gezamenlijk voor in.’
