NUNSPEET – Met de bezoeken aan de kunstenaars in Nunspeet wordt steeds meer duidelijk dat Nunspeet zich met recht een kunstenaarsdorp mag noemen. De generatie kunstenaars als Vieger, Breitner, Hiddink en anderen zijn bekend. Maar er zijn nog zoveel meer kunstzinnige mensen die de schijnwerpers verdienen. In deze rubriek Anneke van der Molen-Goutbeek uit Nunspeet. Al gauw zal blijken dat we hier te doen hebben met een bijzonder creatieve en kunstzinnige vrouw, die naast het schilderen ook actief is als Cliniclown.
Anneke van der Molen- Goutbeek groeide op in Nieuwleusen en kwam als 18-jarige naar Nunspeet om bij Philadelphia te worden opgeleid als Z-verpleegkundige. Ze ontmoette hier haar man René, trouwde en is nooit meer uit Nunspeet vertrokken. Ze werkte jarenlang in de Philadelphia voorziening aan de Laan. Anneke:,,Dit werk vond ik heel erg leuk en wat ik vooral boeiend vond was dat ik daar eigenlijk goed heb leren kijken. Deze mensen met een beperking kijken anders naar de wereld om hen heen en om dat te ontdekken vond ik bijzonder. Het heeft ook mijn blik verruimd, ze hebben mij echt leren kijken. Het was boeiend omdat zij weer een heel andere ,taal’ spreken. Hier leerde ik ook echt kijken en daarbij kon ik ook echt creatief zijn en met hen spelen, aansluitend bij hun niveau. Dat dit uiteindelijk heeft geleid tot Cliniclown kon ik toen nog niet bevroeden”.
Cliniclown
Het Tv-programma ,De mens achter de neus’’ over het werk van de Cliniclowns, dat rond 2000 werd uitgezonden, was voor Anneke een openbaring: ,Dat is mijn werk’. Ik kreeg daar een sterk verlangen naar en ben gaan schrijven. Ik had ook vroeger altijd al een enorme aantrekkingskracht tot clowns. Ondanks mijn sterke motivatie in de brief was het ontbreken van ervaring een struikelpunt. Wel kreeg ik een mooie lijst met trainingen aangeboden. Ik ben de clownstraining gaan doen en ik vond het direct geweldig. Na een heel traject dacht ik er klaar voor te zijn en werd ik uitgenodigd om auditie te doen. Maar deze zijn streng en kwam ik er toen niet door. Zij gaven mij tips waar ik aan moest werken. Na een paar jaar hieraan te hebben gewerkt heb ik opnieuw auditie gedaan. Toen slaagde ik wel en werd ik toegelaten tot de eigen opleiding van Cliniclowns. Dit werk doe ik nog steeds met ontzettend veel plezier. Het is een baan die zo bij me past. Het voelt bijzonder om zo dichtbij kinderen en hun ouders (en tegenwoordig ook bij ouderen met dementie) te mogen zijn op soms hele kwetsbare intieme momenten. Wanneer het lukt daar met de rode neus iets lichts te brengen geeft me dit een rijk gevoel. Je leert in dit werk vooral goed jezelf kennen. Alles wat je tegenkomt wordt uitvergroot. Soms denken mensen dat je je verstopt achter de rode neus, maar die neus geeft juist dat ik vanuit mijn clownspersonage (Kluts) waarachtig aanwezig kan zijn: wat ik speel is voor mij echt, wat ik voel en beleef op dat moment laat ik zien. ”.
Schilderen als uitlaatklep
Het werk als Cliniclown was voor Anneke tevens de aanleiding om te gaan schilderen. ,,Ik beleefde in de bezoeken als Cliniclown zoveel dat ik behoefte had aan een uitlaatklep. Het schilderen helpt mij om weer bij mezelf te komen. Dan kan ik nadenken over wat ik tegenkom en tegen het licht houden. In eerste instanties ben ik begonnen met het schilderen van portretten. Daarbij kreeg ik les van Willem Bultman. Van hem heb ik veel geleerd en is ook het plezier in schilderen begonnen. Daarnaast stimuleerde Francis Kilian met haar traject ‘Blikopener’ mij mijn eigen visie en beeldtaal te ontwikkelen. Ik wilde vrij zijn van het mooie portret, waarbij alles moest kloppen. Voor mij zit het daar niet in. Het was en is soms nog moeilijk om de imperfectie toe te laten. Maar de popachtige personages helpen mij om vrij te kunnen werken. Grappig is dat ik hiermee weer terugkom bij eerdere jaren waarin ik zelf poppen maakte. Poppen hebben altijd al een grote aantrekkingskracht op mij gehad. Dit komt voort uit mijn eigen fantasie en fascinatie voor het poppenspel: poppen en poppenspelers en de relatie die er ontstaat met een pop, en dat zo’n pop dan tot leven kan komen, vind ik altijd heel boeiend. Poppen hebben een enorme zeggingskracht en hebben veel mogelijkheden, ze kunnen zelfs moeilijke onderwerpen bespreekbaar maken.”.
Het is dan ook duidelijk dat poppen in het werk van Anneke een grote rol spelen. In haar atelier zijn op allerlei manieren poppen aanwezig. Zowel geschilderd op doek als op andere materiaal. Haar werken zijn eigenlijk allemaal kleine verhaaltjes. Haar enorme fantasie komt op vele manieren tot uiting. Verhalen op doek, in kistjes en op houtpanelen. Zoals haar drieluik ‘Wat een poppenkast; een installatie ooit gemaakt voor een expositie in een oude schuur om mensen te laten ervaren dat er soms een andere wereld schuil gaat achter een beeld dat in eerste instantie niet aantrekkelijk is en waaraan je soms liever voorbij zou gaan.
Haar sterke fantasie en improvisatie komt natuurlijk ook geweldig van pas in haar werk als Cliniclown. Anneke:,,Dat is ook het mooie van dit werk, je weet nooit van tevoren wat je aantreft. We werken altijd in duo, samen met je clownsmaatje zet je het spel in. Alles gebeurt vanuit improvisatie. Hierbij is het van belang goed te kijken wat je toevalt, en dus geen vooropgezet plan te hebben. Maar het is ook belangrijk in hoeverre het kind kan aansluiten. Als dit lukt (of dat het kind zelfs de regie overneemt) dan kan het zo leuk of absurd worden zoals je het van tevoren niet hebt kunnen bedenken.
Ook bij het schilderen weet ik vaak niet van tevoren wat het gaat worden. Mijn fantasie en gevoel zijn vaak leidend voor het uiteindelijke resultaat. Ik wil ook steeds meer vanuit simpelheid schilderen, het beeld hoeft niet persé te kloppen. Mijn beeldentaal is ook steeds meer verbonden met de theatrale wereld van de clown. Met zijn speelsheid, fantasie en verbeelding. Voor mij is het schilderen onderdeel van mijn leven geworden waarin alles samen kan komen. Het geeft een extra mogelijkheid om de wereld om me heen tegen het licht te houden, het is een fijne manier van reflecteren geworden. Ik heb zo’n rijk en leuk leven. Ik ontmoet zoveel mooie mensen daar word ik blij van”.
Anneke van der Molen is te bereiken onder 06-12309721 zie ook www.annekevandermolen.nl.
Werken van Anne van der Molen zijn te zien tijden de expositie ,Wat een poppenkast’ in het museum van Elburg van 1 april tot half juni. Zie www.museumelburg.nl
Door AG. Foto’s Maarten van de Biezen.
