‘Ik hou ervan om mensen wegwijs te maken in de natuur’
2 ½ jaar geleden verhuisde het kunstzinnige echtpaar Hans en Gerda van Engeldorp Gastelaars van Voorschoten naar Elspeet. Hans maakt natuurtekeningen en -schilderijen. In Elspeet aan de Roggeweg heeft hij zijn eigen atelier dat ook bezocht kan worden. ‘Ik vind het leuk om bij een tekening of een schilderij een verhaal te verzinnen.’
Het huis waar het echtpaar woont staat en hangt vol met hun creatieve uitspattingen. Opgezette dieren in de woonkamer dienen als tekenvoorbeeld voor Hans: vogels, de kop van een zwijn, een reetje. Het staat en hangt er allemaal. Maar ook Gerda is een creatieve geest. Zij werkt voornamelijk met stof: er hangt een sfeervolle quilt aan de muur en her en der staan schattige muisjes van stof waar je in de winkel een aardig bedrag voor neer zou tellen. Gerda is lid van de quiltbee ‘Amice’ die eens in de twee weken bij elkaar komt in Veluvine in Nunspeet. Hun beider creativiteit is ook terug te vinden in de tuin rond het huis. Het is een paradijsje voor dieren: vol met struiken en planten, blad dat her en der blijft liggen om de vogels aan insecten en rupsen te helpen en een schuilplaats te bieden aan egeltjes. De natuur komt in huis ook tot leven met de lollige teckel Beppie – die Hans ooit tot verdriet van zijn dochter – zijn ‘vriendin-met-snor’ noemde.
Naar de Veluwe
Verhuizen van de Randstad naar de Veluwe is geen geringe overgang. Hoe kwam dat zo? Hans: ‘We kwamen altijd al veel op de Noord-Veluwe. Ik ben opgegroeid bij de Veluwezoom en we hebben altijd gehouden van de rust en ruimte van de Veluwe. Hier kun je uren wandelen zonder iemand tegen te komen. Ik was duinwachter in het duingebied tussen Katwijk en Den Haag in beheer bij Dunea, dus ook daar was ik altijd in de natuur. Toen mijn pensioen naderde hebben we ons de vraag gesteld waar we op de Veluwe zouden willen wonen. We hadden enkele voorwaarden: er moesten allerlei voorzieningen in de buurt zijn, want we worden langzaamaan wel wat ouder.
Onze kinderen zeiden dat we ervoor moesten zorgen dat we wel buren hebben. Dat werd dus Elspeet. We hebben het hier prima naar onze zin, het is een heel gezellige buurt waar we ons erg welkom voelen en waar men oog en oor voor elkaar heeft.’ Hans en Gerda hebben drie kinderen, twee zoons en een dochter. ‘Onze jongste zoon belde ons op een dag met de vraag: wat zegt de dorps tamtam over dat-en-dat adres? En nu woont hij met zijn vrouw bijna twee jaar ook in Elspeet. Een mooi cadeautje.’
Zwijnen in de sneeuw
Hans heeft zichzelf leren tekenen en schilderen en maakt de mooiste natuurtekeningen. Hij vertelt erover: ‘Ik heb een passie voor de natuur en tekenen zit er al van jongs af in. Ik heb in het verleden veel portretten van huisdieren gemaakt: van cavia’s en katten tot honden, konijnen en paarden. Dat was erg leuk, hoewel niet altijd gemakkelijk. Zo was er eens een kater die er niet zo’n zin in had. Toen heb ik tegen de eigenaar gezegd: geef mij maar koffie en een krant en dan komt ‘ie vanzelf wel tevoorschijn. En dat lukte. Maar vrij kunnen zijn in de onderwerpkeuze is natuurlijk nog fijner. Een vrouw vroeg me eens om een schilderij van zwijnen in de sneeuw te maken. Ze had iets dergelijks gezien in het museum in Nunspeet en wilde het haar man voor zijn verjaardag geven. Om een beeld te krijgen van wat haar man in de natuur mooi vindt ben ik met een smoesje een middag met hem op pad gegaan. Toen bIeek dat hij een heel andere omgeving mooi vond dan wat op het schilderij in het museum te zien was. Vervolgens heb ik een passend schilderij voor hem gemaakt waar een verhaal aan vastzit. Je ziet bijvoorbeeld een zwijn weglopen en dan kun je jezelf afvragen waarom het wegloopt. Ik vind het leuk om bij een schilderij of tekening een verhaal te verzinnen. Hier in de buurt zitten bijvoorbeeld ook veel steenuiltjes. Daar wilde ik iets mee. Dus ik zocht een oud, krakkemikkig raampje waar ik dat steenuiltje in kon plaatsen, tekende een braakballetje erbij, wat oude stenen met scheuren. Ik vind het mooi om dat bij elkaar te sprokkelen. En ik weet vaak precies wat ik wil maken.’
Kunstenaar
We praten over de vraag hoe hij zichzelf noemt. ‘Ik voel me geen kunstenaar, want was is kunst? Een definitie is dat kunst het vermogen is om behagen te scheppen. Tja, en wat betekent dat dan? Ik maak natuurtekeningen en ik hou ervan om mensen wegwijs te maken in de natuur. Tekenen en schilderen is echt een kwestie van goed kijken. Begin maar eens met een luciferdoosje na te tekenen. Vooral in de weken waarin het eindeloos regent kan ik uren in mijn atelier doorbrengen. Tot in detail zit ik dan te pielen met bramen, paddenstoelen, brandnetels en de veren of de vacht van een dier. Maar het mooiste is dat ik samen met mijn kleindochter van 10 jaar, Merel, uren door kan brengen in mijn atelier. “Opa, gaan we nog in jouw atelier kleuren?” vraagt ze dan. Natuurlijk doen we dat, want wat is er nou leuker dan om met je kleindochter samen te gaan tekenen.’ Later in zijn atelier zie ik een tekening van de kleine Merel hangen: Een vrolijke olifant met flaporen. Merel heeft vast ook tekentalent want de olifant is wonderbaarlijk goed gelukt voor zo’n klein meisje.
Blauw bloed
Over zijn naam vertelt Hans dat hij is geboren als Hans Gastelaars. Toen hij vier jaar was kwam een oom van zijn vader erachter dat de familie recht had op de toevoeging: van Engeldorp. Hans vertelt: ‘Onze roots gaan terug tot in Gelderland en Zeeland. In elk geval: wij stammen niet af van blauw bloed of adel.’
Geïnteresseerd in het werk dat Hans van Engeldorp Gastelaars maakt? Kijk op www.natuurtekeningen.nl
Door Greet Kappers
Foto’s Bram van de Biezen
