VIERHOUTEN – Wilco van den Top spaart ansichtkaarten maar eigenlijk alles wat met Vierhouten te maken heeft. Hij woont zijn hele leven, inmiddels 42 jaar, in dit dorp waar ook zijn opa en vader opgroeiden.
Dat maakt het niet zo vreemd dat hij in alles is geïnteresseerd geraakt wat met oud-Vierhouten te maken heeft. Directe aanleiding daarvoor is een expositie van Brenda en Jan Hendriks in de Ouwe Schuur over oud-Vierhouten, Het Verscholen Dorp’ en het boek ‘Zo as ’t vrogger was’ van Aart Visser. Dat was nog voor de eeuwwisseling. Een rol speelde ook zijn tante Wili Overeem in Voorthuizen met wie hij naar beurzen ging. “Daar kwam je nieuwe dingen tegen die je graag wilde hebben. In die tijd ben ik ook zelf foto’s gaan maken van alles wat met het dorp Vierhouten te maken had.”
Niet onvermeld mag ook de rol van vader Van den Top blijven. Die wist mooi te vertellen waar alles was maar ook welke situaties zich soms ergens hebben afgespeeld. Recent hebben Jan en Brenda Hendriks hun collectie aan Wilco verkocht waardoor hij er ineens enkele honderden ansichtkaarten bij kreeg.
Een groot deel heeft hij uitgespreid op de tafel gelegd wanneer wij hem bezoeken in zijn woning. Het zijn niet alleen foto’s maar ook bijvoorbeeld een folder over Vierhouten en een boek.
De gemeenschap mocht ook profiteren van de inzet van Wilco. Zo was hij 12 jaar bestuurslid van de Vereniging Dorpsgemeenschap Vierhouten en was hij tien jaar actief binnen de Stichting Het Verscholen Dorp. Functies die hij inmiddels achter zich heeft gelaten. “Ik heb een gezin met vrouw en twee kinderen en daar wil je alle aandacht aan besteden.” Hij is alleen nog redacteur bij De Mothoek, het verenigingsblad van de heemkundige vereniging Nuwenspete. “Daar neem ik Vierhouten voor mijn rekening.”
Uniek in zijn verzameling is een bordje van de voormalige Generaal Winkelmankazerne maar ook het bordje met de tekst ‘Naar het Eibertjespad en Den Ouden Plaggenweg Vierhouten-Nunspeet.” Waar de naam Ouden Plaggenweg vandaan komt is voor zelfs Wilco van den Top een raadsel. Er is geen nieuwe Plaggenweg maar de oorspronkelijke spelling van deze weg is ook Plaggeweg. “Er bestaat hier maar één bordje van.”
De ‘verzamelwoede’ van Wilco mag best een dure hobby worden genoemd. Waar vroeger nog vijftig guldencent werd gevraagd voor een ansichtkaart is dat nu vanaf tien tot vijftig euro geworden als het gaat om een redelijk zeldzaam exemplaar. “Dat geld heb ik er niet voor over”, zo zegt de Vierhouter. De tijd die hij aan zijn hobby besteed is ook minder geworden. “Vroeger was ik er iedere week mee bezig, nu niet meer, het gezin gaat voor.”
Wel werkt hij aan het bijwerken van het boek van hem over Vierhouten dat in het verleden is uitgegeven door Nuwenspete. “Het was op dat moment nog niet echt af. Ik zoek en zet nu de bronnen erbij. De laatste versie dateert uit 2004 en in de jaren daarna is er ook het nodige nog gebeurd.”
Vierhouten heeft een rijke historie, zo heeft Wilco inmiddels wel ervaren. Al is het maar omdat hier de oudste camping van Nederland is te vinden. “De ansichtkaarten geven een beeld van hoe Vierhouten van een boerendorp is uitgegroeid naar een recreatief dorp. Maar je ziet ook hoeveel moois verloren is gegaan, zoals oude boerderijtjes.”
We genieten van de drukte die het toerisme met zich meebrengt”, zegt Wilco. “Alhoewel het misschien voor enkele inwoners niet altijd een zegen is. Er zijn weinig dorpen in Nederland waarvan zo veel ansichtkaarten bestaan als van Vierhouten. Ook dat is een gevolg van het toerisme. De oudste die hij in zijn bezit heeft dateert al van rond 1900.
Er worden echter wel steeds minder ansichtkaarten gemaakt. Het digitale tijdperk slaat wat dat betreft toe. Vaak zijn nieuwe kaarten ook niet meer interessant. Er staat bijvoorbeeld groeten uit Vierhouten op maar voor Wilco is het dan vaak helder dat er niets uit Vierhouten op staat. Boerderijtjes bijvoorbeeld waarvan hij zeker weet dat deze niet in Vierhouten zijn te vinden. Een enkel bedrijf, bijvoorbeeld het Vierhouterbos geeft af en toe nog een ansichtkaart uit.
Het zijn een paar duizend ansichtkaarten en foto’s die Wilco uitspreidt. Alles is keurig genummerd en bij een vraag direct door hem te vinden. Inmiddels is hij begonnen alles in te scannen waardoor het ook in de toekomst bewaard blijft. Want het is een open vraag of zijn dochters in de toekomst dezelfde interesse zullen hebben voor Vierhouten en alles wat daarmee te maken heeft. “Je probeert ze er wel vertrouwd mee te maken”, zo zegt Wilco.
Hij zorgt wel voor een facebookpagina. Ooit begonnen als ‘Mien dorp Nunspeet.’ Daarna is mij gevraagd Vierhouten voor mijn rekening te nemen en dat doe ik dan ook. En af en toe vraagt een krant bijvoorbeeld om een oude foto. Of mensen vragen een kopie van een foto.” Recent was nog in het nieuws dat Vierhouten ooit een molen heeft bezeten waarvan de restanten nog zijn te vinden.
Wilco bezit ook over de nodige krantenknipsels met nieuws over Vierhouten. Die zijn te vinden in een kast met ordners. Zoals hij ook de website over Vierhouten heeft gedaan. In de tijd dat hij in het bestuur van de Dorpsgemeenschap zat deed hij daarop verslag van alles wat er in zijn dorp gebeurde. Met het beëindigen van het bestuurslidmaatschap kwam daar een eind aan. Op de website is nu minder nieuws te vinden, veel wordt nu gedaan via Facebook. “Het is een boeiende hobby waardoor ik ook veel mensen heb leren kennen.”
Het verzamelen mag op een iets lager pitje zijn gezet, het betekent niet dat nieuwe ansichtkaarten of foto’s niet meer welkom zijn. De geschiedenis van Vierhouten blijft bewaard in beeld en woord en beeld. Zijn boek draagt de naam ‘Vierhouten- Veluwsch oord in beeld en woord.’ Daar mag het dorp Wilco van den Top dankbaar voor zijn.
Door Wijnand Kooijmans
Dit artikel is het eerst gepubliceerd in de Veluwse Courant als onderdel van de rubriek: De Verzamelaar.
